Updated King James Version
Ариун Библи - Mongolian Bible
Chapter 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
22:1 Then Eliphaz the Temanite answered and said,
1 Дараа нь теман хүн Елифаз хариулж,
22:2 Can a man be profitable unto God, as he that is wise may be profitable unto himself?
2 -Хүн Бурханд ашиглагдахаар байж чадах уу? Эсвэл мэргэн хүн өөртөө ашигтай байж чадах уу?
22:3 Is it any pleasure to the Almighty, that you are righteous? or is it gain to him, that you make your ways perfect?
3 Чи шударга байдаг гээд Төгс Хүчит Нэгэнд ямар нэгэн таалал өгөх үү? Эсвэл чи өөрийн замаа төгс болгодог гээд Түүнд ашиг өгөх үү?
22:4 Will he reprove you for fear of you? will he enter with you into judgment?
4 Чиний хүндлэлээс болж Тэрээр чамайг зэмлэж, чиний эсрэг шүүлт явуулдаг юм гэж үү?
22:5 Is not your wickedness great? and yours iniquities infinite?
5 Чиний хар санаа үлэмж их, чиний гэм буруу төгсөшгүй бус уу?
22:6 For you have taken a pledge from your brother for nothing, and stripped the naked of their clothing.
6 Учир нь чи ах дүүсээсээ шалтгаангүйгээр барьцаа авч, хүмүүсийг нүцгэлсэн билээ.
22:7 You have not given water to the weary to drink, and you have withheld bread from the hungry.
7 Ядарсан хүнд чи уух ус өгөхгүй, өлссөн хүнээс талх харамласан.
22:8 But as for the mighty man, he had the earth; and the honourable man dwelt in it.
8 Гэвч газар дэлхий хүчит хүнд харьяалагддаг бөгөөд алдар хүндтэй хүн энд оршин суудаг.
22:9 You have sent widows away empty, and the arms of the fatherless have been broken.
9 Чи бэлэвсэн эмэгтэйчүүдийг хоосон буцаасан бөгөөд өнчин хүүхдүүдийн хүч няцсан билээ.
22:10 Therefore snares are round about you, and sudden fear troubles you;
10 Тиймээс урхиуд чамайг хүрээлж, гэнэтийн аймшиг чамайг түгшээдэг нь,
22:11 Or darkness, that you can not see; and abundance of waters cover you.
11 өө харанхуй, чи харж чадахгүй болохын тулд бөгөөд арвин их ус чамайг нөмөрдөг билээ.
22:12 Is not God in the height of heaven? and behold the height of the stars, how high they are!
12 Бурхан тэнгэрийн өндөрт байгаа бус уу? Алсын одод уруу хар, тэд ямар өндөр юм бэ!
22:13 And you says, How does God know? can he judge through the dark cloud?
13 Чи "Бурхан юу мэддэг билээ? Тэрээр гүн харанхуйг нэвтлэн шүүж чадах уу?
22:14 Thick clouds are a covering to him, that he sees not; and he walks in the circuit of heaven.
14 Үүлс Түүний нуугдах газар тул Тэрээр харж чаддаггүй. Тэрээр тэнгэрийн тойрогт алхдаг" гэдэг.
22:15 Have you marked the old way which wicked men have trodden?
15 Хорон муу хүмүүсийн явж өнгөрсөн эртний жимээр чи дагах уу?
22:16 Which were cut down out of time, whose foundation was overflowed with a flood:
16 Тэд цагаасаа өмнө авагдаж, тэдний сууриуд гол мөрнөөр угаагдаж устсан.
22:17 Which said unto God, Depart from us: and what can the Almighty do for them?
17 Тэд Бурханд "Биднээс холд!", мөн "Төгс Хүчит Нэгэн тэдэнд юу хийж чадах юм бэ?" гэж хэлсэн.
22:18 Yet he filled their houses with good things: but the counsel of the wicked is far from me.
18 Гэсэн хэдий ч Тэрээр тэдний гэрүүдийг сайнаар дүүргэсэн билээ. Харин хорон муу хүмүүсийн зөвлөгөө надаас хол байдаг.
22:19 The righteous see it, and are glad: and the innocent laugh them to scorn.
19 Зөв шударга хүмүүс хараад, баярладаг бөгөөд гэмгүй хүмүүс тэднийг тохуурхаж,
22:20 Whereas our substance is not cut down, but the remnant of them the fire consumes.
20 "Бидний өстнүүд үнэхээр таслагдаж, тэдний дүүрэн юмсыг гал шатаав" гэцгээдэг.
22:21 Acquaint now yourself with him, and be at peace: thereby good shall come unto you.
21 Одоо Түүнийг таньж, Түүнтэй эвтэй байгтун. Ийм л замаар чамд сайн нь ирэх болно.
22:22 Receive, I pray you, the law from his mouth, and lay up his words in yours heart.
22 Түүний амнаас зааврыг хүлээн авч, Түүний үгсийг зүрхэндээ үндэслүүлээч.
22:23 If you return to the Almighty, you shall be built up, you shall put away iniquity far from your tabernacles.
23 Хэрэв чи Төгс Хүчит Нэгэн уруу эргэвэл, чи дахин сэргэнэ. Хэрэв чи шударга бус байдлыг хол зайлуулаад,
22:24 Then shall you lay up gold as dust, and the gold of Ophir as the stones of the brooks.
24 алтыг шороонд булж, Офирын алтыг горхинуудын чулуудын дунд орхих аваас,
22:25 Yea, the Almighty shall be your defence, and you shall have plenty of silver.
25 тэгвэл Төгс Хүчит Нэгэн чиний алт болон шилмэл мөнгө болох болно.
22:26 For then shall you have your delight in the Almighty, and shall lift up your face unto God.
26 Учир нь тэгэх аваас чи Төгс Хүчит Нэгэний таалалд оршиж, нүүрээ Бурхан уруу өргөх болно.
22:27 You shall make your prayer unto him, and he shall hear you, and you shall pay your vows.
27 Чи Түүнд залбирах бөгөөд Тэрээр чамайг сонсох болно. Чи тангаргуудаа ч биелүүлэх болно.
22:28 You shall also decree a thing, and it shall be established unto you: and the light shall shine upon your ways.
28 Чи бас нэг юмыг санах бөгөөд тэр нь чиний төлөө бүтэмжтэй байх болно. Чиний зам дээр гэрэл гийх болно.
22:29 When men are cast down, then you shall say, There is lifting up; and he shall save the humble person.
29 Тэд чамайг дорд болгоход чи итгэлтэйгээр ярих болно. Тэрээр даруу хүнийг аврах болно.
22:30 He shall deliver the island of the innocent: and it is delivered by the pureness of yours hands.
30 Тэрээр гэмгүйг аврах бөгөөд тэр хүн чиний цэвэр гараар дамжуулан аврагдах болно гэв.
23:1 Then Job answered and said,
1 Тэгэхэд Иов хариулан
23:2 Even to day is my complaint bitter: my stroke is heavier than my groaning.
2 -Өнөөдөр ч гэсэн миний гомдол тэрслүү байна. Ёолохыг минь харгалзахгүйгээр Түүний мутар хүнд байна.
23:3 Oh that I knew where I might find him! that I might come even to his seat!
3 Би Түүний сэнтийд очихын тулд Түүнийг хаанаас олж болохыг би мэддэг ч болоосой!
23:4 I would order my cause before him, and fill my mouth with arguments.
4 Би Түүний өмнө хэргийг танилцуулж, өөрийн амаа өмгөөллүүдээр дүүргэхсэн.
23:5 I would know the words which he would answer me, and understand what he would say unto me.
5 Түүний хариулах байсан үгсийг би сурч, Түүний надад айлдахыг сонсохсон.
23:6 Will he plead against me with his great power? No; but he would put strength in me.
6 Тэрээр хүч чадлын агуу байдлаараа надтай тэмцэлдэх байсан уу? Үгүй, Тэрээр заавал надад анхаарал тавихсан.
23:7 There the righteous might dispute with him; so should I be delivered for ever from my judge.
7 Тэгвэл шударга хэн боловч Түүнтэй мэтгэлцэхсэн. Би ч өөрийн Шүүгчээс мөнхөд чөлөөлөгдөхсөн.
23:8 Behold, I go forward, but he is not there; and backward, but I cannot perceive him:
8 Үзэгтүн, би урагш явдаг боловч Тэр алга, хойш явавч би Түүнийг олж чаддаггүй.
23:9 On the left hand, where he does work, but I cannot behold him: he hides himself on the right hand, that I cannot see him:
9 Тэрээр зүүн талд ажиллахад би үзэж чаддаггүй. Тэрээр баруун тал уруу эргэхэд би Түүнийг харж чаддаггүй.
23:10 But he knows the way that I take: when he has tried me, I shall come forth as gold.
10 Гэвч Тэр миний замыг мэддэг. Тэр намайг шалгасан бөгөөд би алт мэт урагш гарч ирнэ.
23:11 My foot has held his steps, his way have I kept, and not declined.
11 Түүний замаар хөл минь бат замнаж Би Түүний замыг сахиж, хажуу тийш хазайсангүй.
23:12 Neither have I gone back from the commandment of his lips; I have esteemed the words of his mouth more than my necessary food.
12 Би Түүний уруулын тушаалаас холдоогүй. Би Түүний амнаас гардаг үгсийг өөрт минь хэрэгтэй хоолноос ч илүүгээр нандигнасан.
23:13 But he is in one mind, and who can turn him? and what his soul desires, even that he does.
13 Гэвч Тэрээр хосгүй бөгөөд хэн Түүнийг эргүүлж чадах вэ? Сэтгэлдээ хүссэнээ Тэрээр үйлддэг билээ.
23:14 For he performs the thing that is appointed for me: and many such things are with him.
14 Надад товлогдсныг Тэр хэрэгжүүлдэг бөгөөд үүнтэй адил Түүнд олноороо бий.
23:15 Therefore am I troubled at his presence: when I consider, I am afraid of him.
15 Тийм учраас би Түүний өмнө түгших байсан. Эргэцүүлэн бодоод Би Түүнээс айж байдаг билээ.
23:16 For God makes my heart soft, and the Almighty troubles me:
16 Бурхан зүрхийг минь доройтуулсан бөгөөд Төгс Хүчит Нэгэн намайг түгшээсэн билээ.
23:17 Because I was not cut off before the darkness, neither has he covered the darkness from my face.
17 Гэсэн ч харанхуйд ч, намайг нөмөрдөг гүн харанхуйд ч би дуугүй байхгүй.
24:1 Why, seeing times are not hidden from the Almighty, do they that know him not see his days?
1 Яагаад Төгс Хүчит Нэгэн цаг хугацааг хураагаагүй вэ? Яагаад Түүнийг таньж мэддэг хүмүүс Түүний өдрүүдийг хардаггүй вэ?
24:2 Some remove the landmarks; they violently take away flocks, and feed thereof.
2 Зарим нь шав тэмдгүүдийг хөдөлгөж, тэд мал сүргийг булаан авч, залгидаг.
24:3 They drive away the ass of the fatherless, they take the widow's ox for a pledge.
3 Тэд өнчин хүүхдүүдийн илжигнүүдийг булаан авдаг. Тэд бэлэвсэн эмийн үхрийг барьцаанд авдаг.
24:4 They turn the needy out of the way: the poor of the earth hide themselves together.
4 Тэд доройг замаас гадагш түлхдэг. Нутгийн ядуус бүгдээрээ нэг дор нуугдах болсон.
24:5 Behold, as wild asses in the desert, go they forth to their work; rising early for a prey: the wilderness yields food for them and for their children.
5 Үзэгтүн, цөл дэх хулангуудын адил тэд хоол хүнс буюу цөлд үр хүүхдүүддээ талх хайхаар ажилд гардаг.
24:6 They reap every one his corn in the field: and they gather the vintage of the wicked.
6 Тэд талбайгаас хог хаягдлаа түүж, хорон муу хүний усан үзмийн цэцэрлэгүүдээс үлдэгдэл цуглуулдаг.
24:7 They cause the naked to lodge without clothing, that they have no covering in the cold.
7 Тэд өмсөх хувцасгүйгээр шөнийг нүцгэн өнгөрүүлж, хүйтэнд нөмрөх юмгүй өнждөг.
24:8 They are wet with the showers of the mountains, and embrace the rock for lack of a shelter.
8 Тэд уулын бороонд нордог бөгөөд нөмөр бараадан хад чулуу тэвэрдэг.
24:9 They pluck the fatherless from the breast, and take a pledge of the poor.
9 Бусад нь өнчин хүүхдүүдийг хөхнөөс нь салгаж, ядуусаас барьцаа авдаг бөлгөө.
24:10 They cause him to go naked without clothing, and they take away the sheaf from the hungry;
10 Тэд ядуусыг хувцасгүй, нүцгэн явуулж, өлсөгчдөөс юүжилсэн тариагаа булаадаг.
24:11 Which make oil within their walls, and tread their winepresses, and suffer thirst.
11 Ханан дунд тэд тос үйлдвэрлэдэг. Тэд дарсны шахуургуудыг гишгэдэг боловч, ундаасдаг.
24:12 Men groan from out of the city, and the soul of the wounded cries out: yet God lays not folly to them.
12 Хотоос хүмүүс ёолж, шархадсан хүмүүсийн сэтгэл хашхирч байна. Гэсэн ч Бурхан тэнэгүүдэд анхаарал тавьдаггүй.
24:13 They are of those that rebel against the light; they know not the ways thereof, nor abide in the paths thereof.
13 Бусад нь гэрлийн эсрэг тэрслэгчидтэй хамт байсан билээ. Тэд гэрлийн замыг мэдэхийг ч, түүний жимээр явахыг ч хүсдэггүй.
24:14 The murderer rising with the light kills the poor and needy, and in the night is as a thief.
14 Алуурчин үүрээр босдог. Тэрээр ядуусыг хийгээд үгээгүйчүүдийг алдаг бөгөөд шөнө нь хулгайч шиг байдаг.
24:15 The eye also of the adulterer waits for the twilight, saying, No eye shall see me: and disguises his face.
15 Завхайрагчийн нүд үдшийн бүрийг хүлээн, "Намайг нэг ч нүд харахгүй" хэмээн нүүрээ тагладаг.
24:16 In the dark they dig through houses, which they had marked for themselves in the daytime: they know not the light.
16 Харанхуйд тэд байшингуудыг ухаж, өдөр тэд өөрсдийгөө халхалж хаадаг. Тэд гэрлийг мэддэггүй юм.
24:17 For the morning is to them even as the shadow of death: if one know them, they are in the terrors of the shadow of death.
17 Түүний хувьд өглөө түнэр харанхуйтай адил байдаг. Учир нь тэрээр түнэр харанхуйн аймшгуудтай танил билээ.
24:18 He is swift as the waters; their portion is cursed in the earth: he beholds not the way of the vineyards.
18 Тэд усны мандал дээр хөнгөн. Тэдний хувь газар дээр хараагдсан байдаг. Тэд усан үзмийн талбайнууд уруу зүглэдэггүй.
24:19 Drought and heat consume the snow waters: so does the grave those which have sinned.
19 Ган болон халуун нь цас усыг хайлуулан ширгээх мэт нүгэл үйлдэгсдийг Үхэгсдийн орон залгидаг.
24:20 The womb shall forget him; the worm shall feed sweetly on him; he shall be no more remembered; and wickedness shall be broken as a tree.
20 Эх нь тэднийг мартах болно. Тэрээр дахин дурсагдахгүй болтол өт хорхой түүгээр амтархан хооллодог. Хорон муу байдал мод мэт устана.
24:21 He evil entreats the barren that bears not: and does not good to the widow.
21 Тэрээр хүүсэр эмэгтэйг буруушааж, бэлэвсэн эмд сайныг үйлддэггүй билээ.
24:22 He draws also the mighty with his power: he rises up, and no man is sure of life.
22 Харин Тэрээр хүчтэнийг Өөрийн хүчээр чирдэг. Тэр босдог боловч хэнд ч амь насны баталгаа байдаггүй.
24:23 Though it be given him to be in safety, whereon he rests; yet his eyes are upon their ways.
23 Тэр тэднийг аюулгүй байдлаар хангадаг бөгөөд тэд дэмжлэг авсан байдаг. Түүний мэлмий тэдний замууд дээр байдаг.
24:24 They are exalted for a little while, but are gone and brought low; they are taken out of the way as all other, and cut off as the tops of the ears of corn.
24 Тэд багахан хугацаанд өргөмжлөгдөөд, дараа нь алга болдог. Үүнээс гадна, тэд доош буулгагддаг бөгөөд бусдын хамт авагдаж өөрсдийн хадаж байсан тариан түрүү мэт хатдаг.
24:25 And if it be not so now, who will make me a liar, and make my speech nothing worth?
25 Хэрэв энэ бүхэн тийм бус байх аваас хэн намайг худалч гэж нотлон, хэн миний үгсийг хоосон болгох вэ? гэв.
25:1 Then answered Bildad the Shuhite, and said,
1 Дараа нь шух хүн Билдад хариулж,
25:2 Dominion and fear are with him, he makes peace in his high places.
2 -Хаанчлал хийгээд аймшиг нь Өөрийн өндөрлөгт амар амгаланг тогтоодог Түүнийх.
25:3 Is there any number of his armies? and upon whom does not his light arise?
3 Түүний цэрэгт тоо хэмжээ гэж бий юү? Түүний гэрэл хэний дээр тусдаггүй вэ?
25:4 How then can man be justified with God? or how can he be clean that is born of a woman?
4 Тэгвэл хүн хэрхэн Бурханы хувьд зөвт байж чадах вэ? Эмэгтэйгээс төрсөн тэрээр яаж цэвэр байж чадах вэ?
25:5 Behold even to the moon, and it shines not; yea, the stars are not pure in his sight.
5 Хэрэв Түүний мэлмийд сар гэрэлгүй, одод ч цэвэр биш бол
25:6 How much less man, that is a worm? and the son of man, which is a worm?
6 авгалдай болох хүн, өт болох хүний хүү ямар байх вэ! гэв.
26:1 But Job answered and said,
1 Тэгэхэд Иов хариулж,
26:2 How have you helped him that is without power? how save you the arm that has no strength?
2 -Сул нэгэнд чи юутай их тусламж вэ! Хүчгүй болсон гарыг чи хэрхэн аврав аа!
26:3 How have you counselled him that has no wisdom? and how have you plentifully declared the thing as it is?
3 Мэргэн бус нэгэнд чи ямар үнэт зөвлөгөө өгөв өө! Ямар хэрэгтэй билэг ухааныг чи өгөөмрөөр өгөв өө!
26:4 To whom have you uttered words? and whose spirit came from you?
4 Хэнд чи үгсийг хэлсэн бэ? Хэний сүнс чамаар дамжуулж ярив?
26:5 Dead things are formed from under the waters, and the inhabitants thereof.
5 Усны доороос үхэгсдийн сүнснүүд усанд амьдрагсдын хамтаар чичирдэг.
26:6 Hell is naked before him, and destruction has no covering.
6 Түүний өмнө Үхэгсдийн орон нүцгэн бөгөөд Сүйрлийн Газар ч бүтээгдэж халхлагдаагүй.
26:7 He stretches out the north over the empty place, and hangs the earth upon nothing.
7 Тэрээр хоосон газрын дээр умардыг дэлгэж, хоосон юман дээр газар дэлхийг өлгөдөг.
26:8 He binds up the waters in his thick clouds; and the cloud is not rent under them.
8 Тэрээр ус чийгийг Өөрийн зузаан үүлс дотор цуглуулдаг боловч усан доор үүлс задарч унадаггүй.
26:9 He holds back the face of his throne, and spreads his cloud upon it.
9 Тэрээр тэргэл сарны нүүрийг бүтээж, дээгүүр нь Өөрийн үүлсийг дэлгэдэг.
26:10 He has compassed the waters with bounds, until the day and night come to an end.
10 Гэрэл хийгээд харанхуйн хил зааг дээр Тэрээр усны мандал дээр тойргийг зурав.
26:11 The pillars of heaven tremble and are astonished at his reproof.
11 Түүнийг зэмлэхэд тэнгэрийн багананууд ганхаж, гайхацгаадаг.
26:12 He divides the sea with his power, and by his understanding he strikes through the proud.
12 Тэрээр Өөрийн хүчээр далай тэнгисийг номхруулж, Өөрийн ойлголтоор тэрээр Рахабыг бут цохисон.
26:13 By his spirit he has garnished the heavens; his hand has formed the crooked serpent.
13 Түүний амьсгалаар тэнгэр цэлмэдэг. Өөрийн мутраар тэрээр зугтагч могойг цоо хатгав.
26:14 Lo, these are parts of his ways: but how little a portion is heard of him? but the thunder of his power who can understand?
14 Харагтун, эдгээр нь бол Түүний замуудын өчүүхэн нь юм. Түүний талаар бидний сонсдог үг ямар амархан бэ! Гэвч Түүний хүчит нүргээнийг хэн ойлгож чадах вэ? гэв.
27:1 Moreover Job continued his parable, and said,
1 Тэгээд Иов яриагаа үргэлжлүүлж,
27:2 As God lives, who has taken away my judgment; and the Almighty, who has vexed my soul;
2 -Эрхийг минь хассан Бурхан болоод сүнсийг минь гашуун болгосон Төгс Хүчит Нэгэний амьд буйгаар тангараглая.
27:3 All the while my breath is in me, and the spirit of God is in my nostrils;
3 Миний дотор амь хийгээд хамрын нүхэнд минь Түүний амьсгаа байсаар байх хугацаанд
27:4 My lips shall not speak wickedness, nor my tongue utter deceit.
4 уруул минь үнэхээр шударга бусаар ярьж, хэл минь ч хуурмагийг бувтнахгүй.
27:5 God forbid that I should justify you: till I die I will not remove mine integrity from me.
5 Та нарыг зөвт гэж тунхаглах нь надаас хол байг! Үхэн үхтлээ би өөрийн үнэнч байдлаа өөрөөсөө холдуулахгүй.
27:6 My righteousness I hold fast, and will not let it go: my heart shall not reproach me so long as I live.
6 Би өөрийн зөв шударгыг баримталж байгаа бөгөөд буцахгүй юм. Миний зүрх амьдралын минь аль ч өдрийг зэмлэдэггүй.
27:7 Let mine enemy be as the wicked, and he that rises up against me as the unrighteous.
7 Миний дайснууд хорон муу хүмүүс мэт, миний эсрэг босогч зөвт бус хүн мэт байг.
27:8 For what is the hope of the hypocrite, though he has gained, when God takes away his soul?
8 Бурхан амийг эрдэг бөгөөд тэрээр таслагдсан байхад бурхангүй хүний найдлага юу байдаг вэ?
27:9 Will God hear his cry when trouble comes upon him?
9 Түүнд зовлон тохиолдоход Бурхан түүний хашхирах дууг сонсох уу?
27:10 Will he delight himself in the Almighty? will he always call upon God?
10 Тэрээр Төгс Хүчит Нэгэний тааллыг олох уу? Тэрээр бүх үеүдийн турш Бурханыг дуудах уу?
27:11 I will teach you by the hand of God: that which is with the Almighty will I not conceal.
11 Бурханы хүчээр би чамд зааварлана. Төгс Хүчит Нэгэний тухай би юуг ч нуугаагүй.
27:12 Behold, all you yourselves have seen it; why then are all of you thus altogether vain?
12 Үзэгтүн, та бүгд харлаа. Тэгвэл яагаад та нар мунхаг үйл хийнэ вэ?
27:13 This is the portion of a wicked man with God, and the heritage of oppressors, which they shall receive of the Almighty.
13 Энэ нь чухамдаа хорон муу хүмүүст Бурханаас оноогддог хувь бөгөөд харгис хэрцгий хүмүүсийн Төгс Хүчит Нэгэнээс авдаг өв юм.
27:14 If his children be multiplied, it is for the sword: and his offspring shall not be satisfied with bread.
14 Түүний хөвгүүд олон ч гэсэн тэд илдэнд заяагджээ. Түүний үр удмууд талхаар цадахгүй.
27:15 Those that remain of him shall be buried in death: and his widows shall not weep.
15 Түүний үлдэгсэд тахлаас болж оршуулагдан, бэлэвсэн эмс нь уйлах ч чадалгүй болно.
27:16 Though he heap up silver as the dust, and prepare raiment as the clay;
16 Хэдийгээр тэрээр мөнгийг шороо мэт хурааж, хувцас хунарыг ч шавар мэт нөөцөлдөг ч,
27:17 He may prepare it, but the just shall put it on, and the innocent shall divide the silver.
17 тэр бэлтгэдэг байхад харин зөвт нэгэн түүнийг өмсөж, гэмгүй хүн мөнгийг хуваана.
27:18 He builds his house as a moth, and as a booth that the keeper makes.
18 Тэр өөрийн байшингаа аалзны тор мэт, эсвэл харуулын хийсэн овоохой шиг барьж босгосон билээ.
27:19 The rich man shall lie down, but he shall not be gathered: he opens his eyes, and he is not.
19 Тэрээр баян хэвтдэг боловч хэзээ ч дахин байхгүй. Тэрээр нүдээ нээдэг бөгөөд тэр нь байхгүй болсон байдаг.
27:20 Terrors take hold on him as waters, a tempest steals him away in the night.
20 Аймшиг түүнийг үерийн адил нөмөрдөг. Хуйлрах салхи шөнөөр түүнийг хулгайлан оддог.
27:21 The east wind carries him away, and he departs: and as a storm hurls him out of his place.
21 Дорнын салхи түүнийг авч оддог бөгөөд тэрээр алга болсон. Учир нь тэр түүнийг байрнаас нь эргэлдүүлэн авч явдаг.
27:22 For God shall cast upon him, and not spare: he would fain flee out of his hand.
22 Учир нь тэр түүн уруу өршөөлгүйгээр дайрдаг. Тэр хүн түүний хүчнээс зугтахыг хичээх нь гарцаагүй.
27:23 Men shall clap their hands at him, and shall hiss him out of his place.
23 Түүнд алга ташиж, орон байрнаас нь түүн уруу исгэрэх болно.
28:1 Surely there is a vein for the silver, and a place for gold where they fine it.
1 Мөнгөний уурхай болон алтыг цэвэршүүлдэг газар зайлшгүй байдаг.
28:2 Iron is taken out of the earth, and brass is molten out of the stone.
2 Төмрийг шорооноос авдаг бөгөөд зэсийг хүдрээс гаргадаг.
28:3 He sets an end to darkness, and searches out all perfection: the stones of darkness, and the shadow of death.
3 Тэрээр харанхуйг эцэслэж, харанхуй ба үхлийн сүүдэр дунд хүдрийг хамгийн зах хязгаараас хайдаг.
28:4 The flood breaks out from the inhabitant; even the waters forgotten of the foot: they are dried up, they are gone away from men.
4 Тэрээр хүмүүсийн оршин суух газраас хол уурхайн нүх ухдаг бөгөөд тэр нь хүний хөлд мартагдсан байдаг. Тэд хүнээс хол цааш нааш дүүжлэгдэн савладаг.
28:5 As for the earth, out of it comes bread: and under it is turned up as it were fire.
5 Газраас хоол хүнс гарч ирдэг бөгөөд түүний доороос тэр нь гал мэт гарч ирдэг.
28:6 The stones of it are the place of sapphires: and it has dust of gold.
6 Түүний чулуунууд индранилын эх булаг бөгөөд шороо нь алт бөлгөө.
28:7 There is a path which no fowl knows, and which the vulture's eye has not seen:
7 Жимийг нь махчин шувууд мэддэггүй, элээний нүд ч түүнийг хараагүй юм.
28:8 The lion's whelps have not trodden it, nor the fierce lion passed by it.
8 Бардам араатнууд түүний дээгүүр гишгээгүй, арслангууд ч түүгээр явж өнгөрөөгүй юм.
28:9 He puts forth his hand upon the rock; he overturns the mountains by the roots.
9 Тэрээр гараа цахиур чулуун дээр тавьдаг. Тэрээр уулсыг сууриар нь эргүүлдэг.
28:10 He cuts out rivers among the rocks; and his eye sees every precious thing.
10 Тэрээр чулуунууд дундуур суваг цавчин гаргадаг бөгөөд түүний нүд ямар ч үнэт зүйлийг хардаг.
28:11 He binds the floods from overflowing; and the thing that is hid brings he forth to light.
11 Тэрээр урсгалуудыг урсгахгүй далангаар хааж, нууцлагдсан юмсыг тэрээр гэрэлд гаргадаг.
28:12 But where shall wisdom be found? and where is the place of understanding?
12 Харин мэргэн ухаан хаанаас олддог вэ? Ухаарлын газар хаана байна вэ?
28:13 Man knows not the price thereof; neither is it found in the land of the living.
13 Хүн түүний үнэ цэнийг мэддэггүй бөгөөд тэр нь амьд хүмүүсийн нутгаас ч олдоогүй.
28:14 The depth says, It is not in me: and the sea says, It is not with me.
14 Гүн гүнзгий нь "Энэ нь миний дотор байхгүй", мөн далай ч "Энэ нь надад байхгүй" гэж хэлдэг.
28:15 It cannot be got for gold, neither shall silver be weighed for the price thereof.
15 Түүнийг цэвэр алтаар ч сольж чаддаггүй бөгөөд үнэнд нь мөнгийг ч хэмжин өгч чаддаггүй юм.
28:16 It cannot be valued with the gold of Ophir, with the precious onyx, or the sapphire.
16 Тэр нь Офирын алтаар, үнэт оникс, эсвэл индранилаар ч үнэлэгддэггүй.
28:17 The gold and the crystal cannot equal it: and the exchange of it shall not be for jewels of fine gold.
17 Алт ба шил түүнтэй эн зэрэгцдэггүй бөгөөд түүнийг үнэт алтан эдлэлүүдээр ч сольдоггүй.
28:18 No mention shall be made of coral, or of pearls: for the price of wisdom is above rubies.
18 Шүр болон болрыг дурьдах ч хэрэггүй. Мэргэн ухааны худалдан авах чадвар сувднаас ч өндөр болой.
28:19 The topaz of Ethiopia shall not equal it, neither shall it be valued with pure gold.
19 Етиопын молор эрдэнэ ч түүнтэй эн зэрэгцдэггүй бөгөөд тэр нь шижир алтаар ч үнэлэгдэж чаддаггүй юм.
28:20 Whence then comes wisdom? and where is the place of understanding?
20 Тэгвэл мэргэн ухаан хаанаас ирдэг юм бэ? Ухаарлын газар хаана байна вэ?
28:21 Seeing it is hid from the eyes of all living, and kept close from the fowls of the air.
21 Тэрээр ийнхүү амьтай бүхний нүднээс нууцлагдсан бөгөөд тэнгэрийн шувуудаас далдлагдсан ажгуу.
28:22 Destruction and death say, We have heard the fame thereof with our ears.
22 Сүйрэл болон Үхэл "Өөрсдийн чихээр бид түүний тухай сонссон" гэцгээдэг.
28:23 God understands the way thereof, and he knows the place thereof.
23 Бурхан түүний замыг ойлгодог бөгөөд түүний газрыг ч мэддэг.
28:24 For he looks to the ends of the earth, and sees under the whole heaven;
24 Учир нь Тэрээр газар дэлхийн хязгаар уруу харж, тэнгэрүүдийн доорх бүх юмсыг хардаг билээ.
28:25 To make the weight for the winds; and he weights the waters by measure.
25 Салхины хүнд, усны хэмжээ,
28:26 When he made a decree for the rain, and a way for the lightning of the thunder:
26 бороонд хязгаарыг, аянга цахилгаанд хэмийг тогтооход
28:27 Then did he see it, and declare it; he prepared it, yea, and searched it out.
27 Тэрээр үүнийг хараад, үүнийг тунхаглажээ. Тэрээр үүнийг тогтоосон бөгөөд бас үүнийг шалган үзсэн билээ.
28:28 And unto man he said, Behold, the fear of the LORD, that is wisdom; and to depart from evil is understanding.
28 Тэрээр хүнд хандан "Үзэгтүн, Эзэнээс эмээх нь мэргэн ухаан юм. Бузар муугаас зайлах нь ухаарал юм" хэмээн айлдав гэв.
29:1 Moreover Job continued his parable, and said,
1 Иов дахин өөрийн үгсээ үргэлжлүүлэн
29:2 Oh that I were as in months past, as in the days when God preserved me;
2 -Би өнгөрөн одсон саруудынх шигээ буюу Бурхан намайг хамгаалж байсан өдрүүдийнх шигээ байсан ч болоосой.
29:3 When his candle shined upon my head, and when by his light I walked through darkness;
3 Түүний дэнлүү толгой дээр минь гэрэлтэж, Түүний гэрлээр би харанхуй дундуур явдаг байсан билээ.
29:4 As I was in the days of my youth, when the secret of God was upon my tabernacle;
4 Бурханы нөхөрлөл миний майхан дээр байх үе буюу би амьдралынхаа ургац хураалтын үед байжээ.
29:5 When the Almighty was yet with me, when my children were about me;
5 Төгс Хүчит Нэгэн надтай хамт байсаар, хүүхдүүд минь намайг хүрээлэн байв.
29:6 When I washed my steps with butter, and the rock poured me out rivers of oil;
6 Алхмууд минь цөцгийн тосонд булхагдаж, хад чулуу надад зориулан тос цутгадаг байв.
29:7 When I went out to the gate through the city, when I prepared my seat in the street!
7 Би хотын дааман хаалга уруу гарч, талбай дээр суудлаа эзэлдэг байсан бөгөөд
29:8 The young men saw me, and hid themselves: and the aged arose, and stood up.
8 залуус намайг хараад нуугдаж, өвгөд босож, зогсдог байв.
29:9 The princes refrained talking, and laid their hand on their mouth.
9 Ноёд үгсээ хорьж, гараараа амаа тагладаг байв.
29:10 The nobles held their peace, and their tongue cleaved to the roof of their mouth.
10 Язгууртнуудын дуу алга болж, хэл нь тагнайнд нь наалддаг байв.
29:11 When the ear heard me, then it blessed me; and when the eye saw me, it gave witness to me:
11 Учир нь чихнүүд сонсоод намайг ерөөгдсөн гэж дуудаж, нүднүүд хараад намайг гэрчилдэг байв.
29:12 Because I delivered the poor that cried, and the fatherless, and him that had none to help him.
12 Яагаад гэвэл би тусламж гуйн хашхирсан ядуусыг хийгээд туслагчгүй өнчин хүмүүсийг авардаг байв.
29:13 The blessing of him that was ready to perish came upon me: and I caused the widow's heart to sing for joy.
13 Үхэж буй хүмүүсийн ерөөл надад ирж, би бэлэвсэн эмэгтэйчүүдийн зүрхийг баярлуулан дуулуулдаг байсан.
29:14 I put on righteousness, and it clothed me: my judgment was as a robe and a diadem.
14 Би шударга зөвийг өмсөж, тэр намайг хувцаслав. Миний зөвт байдал нөмрөг болон малгай мэт байв.
29:15 I was eyes to the blind, and feet was I to the lame.
15 Би сохорт нүд нь, доголонд хөл нь болж байв.
29:16 I was a father to the poor: and the cause which I knew not I searched out.
16 Би үгээгүйчүүдэд эцэг нь байсан бөгөөд мэддэггүй хэргийн учрыг ч шинжин тайлж байв.
29:17 And I brake the jaws of the wicked, and plucked the spoil out of his teeth.
17 Би хорон муу хүний эрүүг хугалж, амнаас нь олзыг нь булааж авдаг байв.
29:18 Then I said, I shall die in my nest, and I shall multiply my days as the sand.
18 Тэгээд би "Үүрэндээ би үхнэ. Өдрүүдийг би элс адил олшруулна.
29:19 My root was spread out by the waters, and the dew lay all night upon my branch.
19 Үндэс минь ус уруу тархаж, мөчрүүд дээр минь шөнөжин шүүдрийн ус бөнжигнөнө.
29:20 My glory was fresh in me, and my bow was renewed in my hand.
20 Алдар минь надтай хамт, миний нум гарт минь шинэчлэгддэг" гэж бодов.
29:21 Unto me men gave ear, and waited, and kept silence at my counsel.
21 Намайг тэд сонсоцгоож, хүлээцгээж, зөвлөгөөг минь хүлээн чимээгүй байдаг байв.
29:22 After my words they spoke not again; and my speech dropped upon them.
22 Миний үгсийн дараа тэд дахин ярьдаггүй байсан бөгөөд миний яриа тэдэнд тааламжтай байсан.
29:23 And they waited for me as for the rain; and they opened their mouth wide as for the latter rain.
23 Тэд намайг хур бороо мэт хүлээж, хаврын бороо мэт амаа ангайлгадаг байв.
29:24 If I laughed on them, they believed it not; and the light of my countenance they cast not down.
24 Тэд итгээгүй байхад би тэдэн уруу инээмсэглэж, миний нүүрний гэрлийг тэд унтрааж байгаагүй юм.
29:25 I chose out their way, and sat chief, and dwelt as a king in the army, as one that comforts the mourners.
25 Би тэдэнд замыг сонгож, тэргүүнд нь сууж, дайчдынхаа дунд буй хаан мэт буюу гашуудагсдыг тайтгаруулсан нэгэн мэт заларч байсан.
30:1 But now they that are younger than I have me in derision, whose fathers I would have disdained to have set with the dogs of my flock.
1 Гэтэл одоо надаас залуу тэдгээр нь намайг элэглэн дооглодог. Тэдний эцгүүдийг би хонь хариулдаг ноходтой ч адил үздэггүй байлаа.
30:2 Yea, whereto might the strength of their hands profit me, in whom old age was perished?
2 Үнэндээ, тэдний гарын хүч надад ямар ашигтай юм бэ? Тэд хүч тэнхээгээ алдсан юм.
30:3 For lack and famine they were solitary; fleeing into the wilderness in former time desolate and waste.
3 Тэд үгүйрэл, өлсгөлөнгөөр амьгүй байдаг. Тэд урьд нь эзгүйрэн хоосорсон хуурай газрыг хэмхэлдэг.
30:4 Who cut up mallows by the bushes, and juniper roots for their food.
4 Тэд бутнуудын хажуугаас ногоо түүдэг бөгөөд арц модны үндэс тэдний хоол болдог.
30:5 They were driven forth from among men, (they cried after them as after a thief;)
5 Тэд олон түмнээс хөөгдсөн. Хүмүүс тэднийг хулгайч адил хашхиран туудаг.
30:6 To dwell in the cliffs of the valleys, in caves of the earth, and in the rocks.
6 Тиймээс тэд аймшигт хөндийнүүдэд, газрын болон хадны нүхнүүдэд амьдардаг.
30:7 Among the bushes they brayed; under the nettles they were gathered together.
7 Бутнуудын дунд тэд хашхиран орилдог. Халгайн доор тэд хамтдаа цугладаг.
30:8 They were children of fools, yea, children of base men: they were viler than the earth.
8 Тэнэгүүд буюу нэр хүндгүй тэд нутгаасаа хөөгдсөн болой.
30:9 And now am I their song, yea, I am their byword.
9 Одоо би тэдний элэглэл, тэдний зүйрлэл ч болсон юм.
30:10 They detest me, they flee far from me, and spare not to spit in my face.
10 Тэд намайг үзэн ядаж, надаас дөлцгөөж, нүүр уруу минь нулимахаас ч цээрлэдэггүй аж.
30:11 Because he has loosed my cord, and afflicted me, they have also let loose the bridle before me.
11 Тэрээр Өөрийн нумын хөвчийг татаж, намайг зовоосон тул тэд миний өмнө хазааруудаа тайлан хаясан.
30:12 Upon my right hand rise the youth; they push away my feet, and they raise up against me the ways of their destruction.
12 Баруун талд тэдний үрс дайрдаг. Тэд хөлийг минь түлхэж, миний эсрэг сүйрлийн замуудаа босгодог.
30:13 They ruin my path, they set forward my calamity, they have no helper.
13 Тэд миний замыг эвдэж, миний сүйрлээс ашиг олдог. Хэн ч тэднийг хориглодоггүй ажээ.
30:14 They came upon me as a wide breaking in of waters: in the desolation they rolled themselves upon me.
14 Тэд өргөн цөмөрхийгөөр орох мэт ирж, шуурган дундаас тэд бөөнөөрөө давшиж байна.
30:15 Terrors are turned upon me: they pursue my soul as the wind: and my welfare passes away as a cloud.
15 Аймшгууд над уруу эргэжээ. Тэд алдар хүндийг минь салхи мэт мөшгөдөг бөгөөд хөгжил цэцэглэл минь үүл мэт өнгөрөн одов.
30:16 And now my soul is poured out upon me; the days of affliction have taken hold upon me.
16 Одоо дотор минь миний сэтгэл асгарчээ. Зовлонгийн өдрүүд намайг эзлэн авчээ.
30:17 My bones are pierced in me in the night season: and my sinews take no rest.
17 Шөнөөр миний яс хатгагдаж, өвчнүүд минь амраахгүй байна.
30:18 By the great force of my disease is my garment changed: it binds me about as the collar of my coat.
18 Асар их хүчээр хувцас минь мушгигдаж, хүрэмний минь зах шиг тэр намайг баглана.
30:19 He has cast me into the mire, and I am become like dust and ashes.
19 Тэрээр намайг шаварт хаясан бөгөөд би шороо үнс шиг болов.
30:20 I cry unto you, and you do not hear me: I stand up, and you regard me not.
20 Би Тан уруу тусламж эрэн хашхирдаг боловч, Та надад хариулдаггүй. Би босдог боловч, Та Өөрийн анхаарлыг миний эсрэг хандуулдаг.
30:21 You are become cruel to me: with your strong hand you oppose yourself against me.
21 Та надад харгис ханддаг болжээ. Өөрийн мутрын хүчээр Та намайг хавчдаг.
30:22 You lift me up to the wind; you cause me to ride upon it, and dissolve my substance.
22 Та намайг өргөж салхиар хийсгэж, шуурганд уруудуулдаг.
30:23 For I know that you will bring me to death, and to the house appointed for all living.
23 Та намайг үхэлд буюу амьд бүхний уулзах гэрт аваачна гэдгийг би мэдэж байна.
30:24 Nevertheless he will not stretch out his hand to the grave, though they cry in his destruction.
24 Гэтэл овоолсон нуранги доорх хүн гараа сунгадаггүй юм уу? Эсвэл гамшиг дотроо тиймээс тусламж эрэн гуйдаггүй юм уу?
30:25 Did not I weep for him that was in trouble? was not my soul grieved for the poor?
25 Амьдрал нь хүнд нэгний төлөө би уйлж байгаагүй гэж үү? Үгээгүйчүүдийн төлөө миний сэтгэл шаналж байгаагүй гэж үү?
30:26 When I looked for good, then evil came unto me: and when I waited for light, there came darkness.
26 Би сайныг горилж байхад бузар муу ирлээ. Би гэрэл гэгээг хүлээж байхад харанхуй ирлээ.
30:27 My bowels boiled, and rested not: the days of affliction prevented me.
27 Би дотоод сэтгэлдээ шатан, ангижирч чадахгүй байна. Зовлонгийн өдрүүд надад нүүрлэдэг.
30:28 I went mourning without the sun: I stood up, and I cried in the congregation.
28 Би тайвшралгүйгээр гашуудсаар байна. Би чуулганы дунд зогсоод тусламж хүсэн хашхирна.
30:29 I am a brother to dragons, and a companion to owls.
29 Би цөөвөр чононуудын ах дүү, тэмээн хяруулын нөхөр боллоо.
30:30 My skin is black upon me, and my bones are burned with heat.
30 Арьс минь харлаж, яс минь халуу төөнөнө.
30:31 My harp also is turned to mourning, and my organ into the voice of them that weep.
31 Тиймээс ятга минь гашуудлаар хийгээд лимбэ минь уйлдаг хүмүүсийн дуугаар солигдов.
31:1 I made a covenant with mine eyes; why then should I think upon a maid?
1 Би нүдтэйгээ гэрээ хийсэн билээ. Тэгвэл би онгон охиныг хэрхэн бодож зүрхлэх байсан бэ?
31:2 For what portion of God is there from above? and what inheritance of the Almighty from on high?
2 Дээр буй Бурханы хувь, эсвэл өндөрт буй Төгс Хүчит Нэгэний өв залгамжлал юу билээ?
31:3 Is not destruction to the wicked? and a strange punishment to the workers of iniquity?
3 Энэ нь шударга бус хүмүүст гай зовлон, гэм бурууг үйлдэгсдэд гай гамшиг болдог бус уу?
31:4 Does not he see my ways, and count all my steps?
4 Тэрээр миний замуудыг харж, бүх алхмуудыг минь тоолдоггүй гэж үү?
31:5 If I have walked with vanity, or if my foot has hasted to deceit;
5 Хэрвээ би хуурмагаар алхаж, миний хөл заль мэхийн араас яарч байсан бол,
31:6 Let me be weighed in an even balance that God may know mine integrity.
6 Тэр намайг зөв шударга жингээр жинлэж, миний үнэнч шударга байдлыг Бурхан мэдэг.
31:7 If my step has turned out of the way, and mine heart walked after mine eyes, and if any blot has cleaved to mine hands;
7 Хэрвээ алхам минь замаас гарч, эсвэл зүрх минь нүдийг минь дагаж, эсвэл аливаа толбо гарт минь наалдсан бол,
31:8 Then let me sow, and let another eat; yea, let my offspring be rooted out.
8 миний тарьсныг өөр хүн идэж, тариа минь үндсээрээ сугараг.
31:9 If mine heart have been deceived by a woman, or if I have laid wait at my neighbour's door;
9 Хэрэв миний зүрх эмэгтэйгээр уруу татагдаж, эсвэл би хөршийнхөө хаалганы үүдэнд отож байсан бол,
31:10 Then let my wife grind unto another, and let others bow down upon her.
10 миний эхнэр өөр хүнд тариа цайруулж, өөр эрчүүд түүний дээрээс тонгойг.
31:11 For this is an heinous crime; yea, it is an iniquity to be punished by the judges.
11 Учир нь тэр нь бузар гэмт хэрэг байх байсан. Үүнээс гадна энэ нь шүүгчдээр шийдвэрлүүлэх гэм буруу юм.
31:12 For it is a fire that consumes to destruction, and would root out all mine increase.
12 Учир нь энэ бол Сүйрлийн газар хүртэл шатаадаг гал бөгөөд миний бүх олзыг үндсээр нь устгах байсан.
31:13 If I did despise the cause of my manservant or of my maidservant, when they contended with me;
13 Хэрэв, тэд миний эсрэг гомдоллох үед би өөрийн боолууд, эсвэл шивэгчдийн маргааныг үл тоомсорлосон бол,
31:14 What then shall I do when God rises up? and when he visits, what shall I answer him?
14 Бурханыг босоход би юу хийж чадахсан бэ? Хариуцлага тооцохоор Тэрээр намайг дуудахад би Түүнд юу гэж хариулах билээ?
31:15 Did not he that made me in the womb make him? and did not one fashion us in the womb?
15 Намайг хэвлийд бүтээсэн Тэр түүнийг бүтээдэггүй юм уу? Адил нэгэн биднийг хэвлий дотор дүрс оруулдаггүй гэж үү?
31:16 If I have withheld the poor from their desire, or have caused the eyes of the widow to fail;
16 Хэрэв би ядуусыг хүслээс нь татгалзуулж, эсвэл бэлэвсэн эмэгтэйн нүдийг сүүмийлгэж,
31:17 Or have eaten my morsel myself alone, and the fatherless has not eaten thereof;
17 эсвэл өнчин нэгэнтэй хуваалцалгүй өөрийн хувийг ганцаараа идсэн бол
31:18 (For from my youth he was brought up with me, as with a father, and I have guided her from my mother's womb;)
18 (харин залуу наснаас минь тэрээр надтай эцэг юм шиг өссөн бөгөөд нялх балчраас нь би тэр эмэгтэйг удирдсан билээ),
31:19 If I have seen any perish for lack of clothing, or any poor without covering;
19 хэрэв хувцасгүйгээс болж үхэж буй нэгнийг, мөн үгээгүй нэгэнд нөмрөх юм үгүйг би хараад,
31:20 If his loins have not blessed me, and if he were not warmed with the fleece of my sheep;
20 тэрээр миний хонины нэхийнд дулаацаагүй бөгөөд түүний ууц нуруу надад талархаагүй бол,
31:21 If I have lifted up my hand against the fatherless, when I saw my help in the gate:
21 хэрэв дааман хаалган дээр миний тусламж буйг хараад өнчин хүний эсрэг гараа далайсан бол,
31:22 Then let mine arm fall from my shoulder blade, and mine arm be broken from the bone.
22 мөр минь нуруунаасаа тасран, гар минь тохойгоороо хугараг.
31:23 For destruction from God was a terror to me, and by reason of his highness I could not endure.
23 Учир нь Бурханаас ирдэг гай зовлон миний хувьд аймшиг бөгөөд Түүний сүр хүчээс болж би юу ч хийж чаддаггүй.
31:24 If I have made gold my hope, or have said to the fine gold, You are my confidence;
24 Хэрэв би найдвараа алтанд тавьж, үнэт алтыг өөрийн итгэл гэж дуудсан бол,
31:25 If I rejoice because my wealth was great, and because mine hand had got much;
25 хэрэв баялаг минь агуугаас болж, мөн миний гар ихийг хурааснаас болж би баярласан бол,
31:26 If I beheld the sun when it shined, or the moon walking in brightness;
26 хэрэв гэрэлтэн байхад нь нарыг, сүр жавхлантайгаар өнгөрч байхад нь сарыг би хараад,
31:27 And my heart has been secretly enticed, or my mouth has kissed my hand:
27 зүрх минь нууцханаар уруу татагдан, амандаа гараа хүргэн үнсэж байсан бол,
31:28 This also were an iniquity to be punished by the judge: for I should have denied the God that is above.
28 энэ ч гэсэн шийтгэгдвэл зохих гэм буруу байх байсан. Учир нь би дээр буй Бурханыг үгүйсгэсэн хэрэг болохсон.
31:29 If I rejoice at the destruction of him that hated me, or lifted up myself when evil found him:
29 Би дайсныхаа үхэлд баярлаж, түүнд бузар муу юм тохиолдоход хөөрч байсан уу?
31:30 Neither have I suffered my mouth to sin by wishing a curse to his soul.
30 Үгүй, хараалдаа түүний амийг авахыг гуйснаараа нүгэл хийхийг би өөрийн аманд зөвшөөрөөгүй.
31:31 If the men of my tabernacle said not, Oh that we had of his flesh! we cannot be satisfied.
31 Миний майхны хүмүүс "Түүний маханд цадаагүй нэгнийг хэн олж чадах вэ?" гэж хэлээгүй гэж үү?
31:32 The stranger did not lodge in the street: but I opened my doors to the traveller.
32 Харь хүн гадаа хонож байсангүй, би аянчдад хаалгуудаа нээсэн билээ.
31:33 If I covered my transgressions as Adam, by hiding mine iniquity in my bosom:
33 Өөрийн гэм бурууг өвөртөө нууснаараа би өөрийн нүглээ Адам шиг бүтээн хаасан уу?
31:34 Did I fear a great multitude, or did the contempt of families terrify me, that I kept silence, and went not out of the door?
34 Учир нь би олон түмнээс эмээж, өрх гэрүүдийн жигшил намайг айлгасан бөгөөд би дуугаа хураан, хаалганаас гадагш гарахгүй байсан уу?
31:35 Oh that one would hear me! behold, my desire is, that the Almighty would answer me, and that mine adversary had written a book.
35 Намайг сонсдог нэг хүн ч байгаасай! Үзэгтүн, миний хувийн тэмдэг энэ байна. Төгс Хүчит Нэгэн надад хариулаг! Миний өстний бичсэн буруутгасан бичгийг
31:36 Surely I would take it upon my shoulder, and bind it as a crown to me.
36 би мөрөндөө үүрч, түүнийг титэм шиг өөртөө холбох байсан.
31:37 I would declare unto him the number of my steps; as a prince would I go near unto him.
37 Би Түүнд алхмуудынхаа тоог тайлагнаж, ноён хүн шиг би Түүнд ойртохсон.
31:38 If my land cry against me, or that the furrows likewise thereof complain;
38 Хэрэв миний нутаг миний эсрэг хашхирч, хагалсан шангууд нь хамтдаа уйлдаг юм бол,
31:39 If I have eaten the fruits thereof without money, or have caused the owners thereof to lose their life:
39 хэрэв би үр жимсийг үнэгүйгээр идэж, эсвэл эзэмшигчдийнх нь амь насыг хорооход хүргэсэн бол,
31:40 Let thistles grow instead of wheat, and cockle instead of barley. The words of Job are ended.
40 улаан буудайн оронд өргөст ургамал, арвайн оронд хогийн ургамал ургаг гэв. Иовын үг барагджээ.
32:1 So these three men ceased to answer Job, because he was righteous in his own eyes.
1 Иов өөрийн нүдэнд шударга зөв байсан тул өнөөх гурван хүн түүнд хариулахаа больжээ.
32:2 Then was kindled the wrath of Elihu the son of Barachel the Buzite, of the kindred of Ram: against Job was his wrath kindled, because he justified himself rather than God.
2 Тэгтэл Рамын ургийн, буз хүн Барахелын хүү Елихугийн уур шатав. Иов өөрийгөө Бурханы өмнө зөвтгөсөн тул Елихугийн уур түүний эсрэг шатсан юм.
32:3 Also against his three friends was his wrath kindled, because they had found no answer, and yet had condemned Job.
3 Иовын гурван нөхөр түүнийг буруутгаж байсан хэдий ч хариу хэлж чадахгүй байсан тул Елихугийн уур мөн тэдний эсрэг шатав.
32:4 Now Elihu had waited till Job had spoken, because they were elder than he.
4 Тэд өөрөөс нь насаар ахмад байсан тул Елиху Иовтой ярилцахаа хүлээзнэж байв.
32:5 When Elihu saw that there was no answer in the mouth of these three men, then his wrath was kindled.
5 Тэгээд өнөөх гурван хүний аманд хариу байхгүйг Елиху хараад түүний уур шатжээ.
32:6 And Elihu the son of Barachel the Buzite answered and said, I am young, and all of you are very old; wherefore I was afraid, and durst not show you mine opinion.
6 Тиймээс буз хүн Барахелын хүү Елиху өгүүлрүүн, -Би насаар залуу, та нар ахмад билээ. Тиймээс ч би өөрийн бодлыг та нарт хэлэхээс айн эмээж байлаа.
32:7 I said, Days should speak, and multitude of years should teach wisdom.
7 Ахмадууд ярьж, олон насалсан нь мэргэн ухааныг мэдүүлэх ёстой гэж би бодож байлаа.
32:8 But there is a spirit in man: and the inspiration of the Almighty gives them understanding.
8 Гэтэл хүний доторх сүнс болон Төгс Хүчит Нэгэний амьсгал л тэдэнд ойлголтыг өгдөг аж.
32:9 Great men are not always wise: neither do the aged understand judgment.
9 Агуу хүмүүс мэргэн байх ёсгүй бөгөөд ахмадууд ч үнэн шударгыг ухаарах албагүй юм байна.
32:10 Therefore I said, Hearken to me; I also will show mine opinion.
10 Иймд би "Намайг сонс. Би ч гэсэн бодол санаагаа хэлье" гэнэ.
32:11 Behold, I waited for your words; I gave ear to your reasons, whilst all of you searched out what to say.
11 Харагтун, би та нарын үгийг хүлээж, хэлэх үгээ эргэцүүлэн байх зуур чинь та нарын цэцэн тайлбаруудыг сонслоо.
32:12 Yea, I attended unto you, and, behold, there was none of you that convinced Job, or that answered his words:
12 Би та нарыг маш хянуур ажигласан билээ. Үнэндээ, Иовыг няцаасан хэн ч байгаагүй бөгөөд түүний үгэнд хариулсан хэн ч та нараас байгаагүй.
32:13 Lest all of you should say, We have found out wisdom: God thrusts him down, not man.
13 "Бид мэргэн ухааныг оллоо. Хүн биш, Бурхан л түүнийг ниргэнэ" гэж бүү хэл.
32:14 Now he has not directed his words against me: neither will I answer him with your speeches.
14 Тэр миний эсрэг хэлэх үгээ бэлтгээгүй бөгөөд би ч та нарын хэлсэн үгсээр түүнд хариулахгүй.
32:15 They were amazed, they answered no more: they left off speaking.
15 Тэд айцгаасан, тэд хариулах ч үгүй байна. Тэдний үгс ч барагдлаа.
32:16 When I had waited, (for they spoke not, but stood still, and answered no more;)
16 Тэд ярихгүй, зогсоод дахин хариулахгүй байгаа учраас би хүлээх үү?
32:17 I said, I will answer also my part, I also will show mine opinion.
17 Би ч мөн өөрийн хувиа хариулж, өөрийн санаа бодлыг хэлэх болно.
32:18 For I am full of matter, the spirit within me constrains me.
18 Би үгсээр дүүрэн байна, миний доторх сүнс намайг албадаж байна.
32:19 Behold, my belly is as wine which has no vent; it is ready to burst like new bottles.
19 Харагтун, гэдэс дотор минь савлаад онгойлгоогүй дарс мэт, шинэ тулам адил дэлбэрэх гэж байна.
32:20 I will speak, that I may be refreshed: I will open my lips and answer.
20 Тайтгарахын тулд намайг яриулаач. Би уруулаа нээж, хариу хэлье.
32:21 Let me not, I pray you, accept any man's person, neither let me give flattering titles unto man.
21 Би хэнд ч долигонохгүй, хүнд ч бялдуучлахгүй.
32:22 For I know not to give flattering titles; in so doing my maker would soon take me away.
22 Учир нь хэрхэн бялдуучлахыг би мэдэхгүй билээ. Эс бөгөөс Бүтээгч минь намайг удахгүй зайлуулах байсан.
33:1 Wherefore, Job, I pray you, hear my speeches, and hearken to all my words.
1 Ямар ч байсан, Иов оо, одоо миний яриаг сонсож, бүх үгсийг минь чагнаач.
33:2 Behold, now I have opened my mouth, my tongue has spoken in my mouth.
2 Одоо харагтун, би амаа нээж, миний аман доторх хэл ярьдаг.
33:3 My words shall be of the uprightness of my heart: and my lips shall utter knowledge clearly.
3 Миний үгс бол зүрхний минь зөвт байдал бөгөөд уруул минь чин үнэнээсээ мэдлэгийг өгүүлдэг.
33:4 The spirit of God has made me, and the breath of the Almighty has given me life.
4 Бурханы Сүнс намайг бүтээсэн бөгөөд Төгс Хүчит Нэгэний амьсгал надад амь өгдөг билээ.
33:5 If you can answer me, set your words in order before me, stand up.
5 Чаддаг юм бол хариул. Миний өмнө Өөрийгөө бэлдээд, сөрөн зогс.
33:6 Behold, I am according to your wish in God's position: I also am formed out of the clay.
6 Үзэгтүн, би чамтай адил Бурханд харьяалагддаг. Би ч гэсэн шавраар бүтээгдсэн билээ.
33:7 Behold, my terror shall not make you afraid, neither shall my hand be heavy upon you.
7 Үзэгтүн, надаас айх хэрэггүй, миний дарамт ч чамд хүнддэх ёсгүй.
33:8 Surely you have spoken in mine hearing, and I have heard the voice of your words, saying,
8 Үнэхээр чи миний чихэн дээр ярьсан бөгөөд үгсийг би сонссон билээ.
33:9 I am clean without transgression, I am innocent; neither is there iniquity in me.
9 "Би цэвэр, нүгэлгүй. Би гэмгүй бөгөөд миний дотор гэм буруу байхгүй.
33:10 Behold, he finds occasions against me, he counts me for his enemy,
10 Харагтун, Тэрээр л миний эсрэг өс хонзон санаж, намайг Өөрийн дайснаа хэмээн тооцдог.
33:11 He puts my feet in the stocks, he marks all my paths.
11 Тэрээр хөлийг минь дөнгөлж, алхах бүрийг минь харуулддаг".
33:12 Behold, in this you are not just: I will answer you, that God is greater than man.
12 Үзэгтүн, би чамд хэлье, үүнд чи буруутаж байна. Учир нь Бурхан хүнээс агуу билээ.
33:13 Why do you strive against him? for he gives not account of any of his matters.
13 Хийсэн бүгдээ тайлагнадаггүй хэмээн юунд чи Түүний эсрэг гомдоллоно вэ?
33:14 For God speaks once, yea twice, yet man perceives it not.
14 Бурхан нэг янзаар, мөн нөгөө янзаар дахин хэлдэг боловч үнэндээ хэн ч анзаардаггүй. хэн ч үүнийг ойшоодоггүй юм.
33:15 In a dream, in a vision of the night, when deep sleep falls upon men, in slumberings upon the bed;
15 Гүн нойр хүмүүсийг хучин, хүмүүс орондоо дуг хийх зуур тэдэн дээр гүн нойр ирэхэд зүүд буюу шөнийн үзэгдэл дотор,
33:16 Then he opens the ears of men, and seals their instruction,
16 тэгэхэд л Тэрээр хүний чихийг нээж, тэдний заавруудыг битүүмжилдэг нь
33:17 That he may withdraw man from his purpose, and hide pride from man.
17 Тэрээр хүнийг явдлаас нь эргүүлж, бардамналаас барихын тулд билээ.
33:18 He keeps back his soul from the pit, and his life from perishing by the sword.
18 Тэрээр хүний сэтгэлийг нүхнээс, түүний амийг Үхэгсдийн оронд орохоос буцаан татдаг.
33:19 He is chastened also with pain upon his bed, and the multitude of his bones with strong pain:
19 Хүн бас орон дотроо өвчин шаналлаар, ясандаа ихсэж буй янгиналаар шийтгэгдсэн билээ.
33:20 So that his life detests bread, and his soul dainty food.
20 Ингэснээр түүний амь талхыг, түүний сэтгэл дуртай хоолоо жигшдэг.
33:21 His flesh is consumed away, that it cannot be seen; and his bones that were not seen stick out.
21 Түүний махан бие ядраад хатан хорчийж, харагддаггүй байсан яснууд нь ил гарч ирдэг.
33:22 Yea, his soul draws near unto the grave, and his life to the destroyers.
22 Тэгээд түүний сэтгэл нүхэнд, түүний амь үхлийг авчрагчид уруу ойртдог ажээ.
33:23 If there be a messenger with him, an interpreter, one among a thousand, to show unto man his uprightness:
23 Хэрэв тэр хүнд зөвийг нь мэдүүлж өгөхөөр түүний төлөө зуучлагч тэнгэр элч мянгын дунд нэг байвал,
33:24 Then he is gracious unto him, and says, Deliver him from going down to the pit: I have found a ransom.
24 тэр нь өнөөх хүнийг нигүүлсэж, "Нүхэнд унахаас түүнийг авар. Би золиосыг олов" хэмээг.
33:25 His flesh shall be fresher than a child's: he shall return to the days of his youth:
25 Түүний махан бие залуу үеийнхээс ч илүү сэргэг болог. Тэрээр залуугийнхаа хүч тэнхээтэй өдрүүдэд буцаж очиг.
33:26 He shall pray unto God, and he will be favourable unto him: and he shall see his face with joy: for he will render unto man his righteousness.
26 Тэгэхэд тэрээр Бурханд залбирах бөгөөд Бурхан түүнийг хүлээн авна. Ингэснээр тэрээр Түүний нүүр уруу баяртайгаар харах бөгөөд Тэр Өөрийн үнэн зөвийг хүнд сэргээх болно.
33:27 He looks upon men, and if any say, I have sinned, and perverted that which was right, and it profited me not;
27 Тэрээр хүмүүст дуулж "Би нүгэл хийж, зөвийг үгүйсгэсэн бөгөөд энэ нь надад ханамжийг өгсөнгүй.
33:28 He will deliver his soul from going into the pit, and his life shall see the light.
28 Тэрээр миний сүнсийг нүхэнд унахаас зольсон бөгөөд миний амь гэрлийг үзнэ" гэх болно.
33:29 Lo, all these things works God oftentimes with man,
29 Үзэгтүн, Бурхан үүнийг хүнд олонх тохиолдолд үйлддэг нь
33:30 To bring back his soul from the pit, to be enlightened with the light of the living.
30 түүний сэтгэлийг нүхнээс буцаан авчрахын тулд бөгөөд тэрээр амийн гэрлээр гийгүүлэгдэхийн тулд болой.
33:31 Mark well, O Job, hearken unto me: hold your peace, and I will speak.
31 Анхаарлаа хандуул, Иов оо! Намайг сонс. Дуугүй байж, намайг яриул.
33:32 If you have anything to say, answer me: speak, for I desire to justify you.
32 Чамд хэлэх зүйл байвал надад хариул. Чамайг зөвтгөхийг би хүсэж байгаа учраас ярь.
33:33 If not, hearken unto me: hold your peace, and I shall teach you wisdom.
33 Хэрэв үгүй бол намайг сонс. Дуугүй бай, би чамд мэргэн ухааныг сургая гэв.
34:1 Furthermore Elihu answered and said,
1 Тэгээд Елиху үргэлжлүүлэн,
34:2 Hear my words, O all of you wise men; and give ear unto me, all of you that have knowledge.
2 -Мэргэн эрчүүд та нар, миний үгсийг сонс. Мэддэг хэмээгч та нар, намайг чагна.
34:3 For the ear tries words, as the mouth tastes food.
3 Учир нь тагнай хоолыг амталдгийн адил чих үгсийг нягталдаг юм.
34:4 Let us choose to us judgment: let us know among ourselves what is good.
4 Юу нь зөв болохыг өөрсдөдөө сонгоцгооё. Юу нь сайн болохыг өөрсдийнхөө дотор мэдэцгээе.
34:5 For Job has said, I am righteous: and God has taken away my judgment.
5 Учир нь Иов хэлэхдээ "Би бол зөвт, харин Бурхан миний зөвийг зайлуулсан.
34:6 Should I lie against my right? my wound is incurable without transgression.
6 Өөрийн зөвийн тухайд би худлаа хэлэх юм гэж үү? Би нүгэлгүй боловч шарх минь эдгэшгүй" гэсэн.
34:7 What man is like Job, who drinks up scorning like water?
7 Ямар хүн Иов шиг вэ? Тэрээр ус уудаг шигээ элэглэж байна,
34:8 Which goes in company with the workers of iniquity, and walks with wicked men.
8 гэм буруу үйлдэгчидтэй хамт явж, хорон муу хүмүүстэй алхдаг.
34:9 For he has said, It profits a man nothing that he should delight himself with God.
9 Учир нь тэрээр "Бурханд таалагдлаа гэхэд энэ нь хүнд ямар ч ашиггүй" гэсэн.
34:10 Therefore hearken unto me all of you men of understanding: far be it from God, that he should do wickedness; and from the Almighty, that he should commit iniquity.
10 Тийм учраас, ухаантай хүмүүс та нар, намайг сонсоцгоо. Хорон мууг үйлдэх нь Бурханаас, бурууг үйлдэх нь Төгс Хүчит Нэгэнээс хол байг.
34:11 For the work of a man shall he render unto him, and cause every man to find according to his ways.
11 Учир нь Тэрээр хүнд ажлынх нь дагуу хариулж, өөрийнх нь зам мөрийн дагуу хүнд өгдөг ажээ.
34:12 Yea, surely God will not do wickedly, neither will the Almighty pervert judgment.
12 Үнэндээ Бурхан хорон муугаар үйлдэхгүй бөгөөд Төгс Хүчит Нэгэн ч шударга ёсыг гуйвуулахгүй.
34:13 Who has given him a charge over the earth? or who has disposed the whole world?
13 Газар дэлхийн эрх мэдлийг хэн Түүнд өгсөн юм бэ? Бүхий л ертөнцийг хэн Түүн дээр тогтоосон юм бэ?
34:14 If he set his heart upon man, if he gather unto himself his spirit and his breath;
14 Хэрэв Тэрээр Өөр уруугаа Өөрийн сүнс, Өөрийн амьсгалыг цуглуулсан бөгөөд хэрэв ийн үйлдэхээр шийдсэн бол,
34:15 All flesh shall perish together, and man shall return unto dust.
15 бүх бие махбод хамтдаа үхэж, хүн шороонд буцах байсан.
34:16 If now you have understanding, hear this: hearken to the voice of my words.
16 Харин ухаан байвал үүнийг сонс. Миний үгсийг сонс.
34:17 Shall even he that hates right govern? and will you condemn him that is most just?
17 Шударга ёсыг үзэн яддаг нэгэн захирах гэж үү? Зөв шударга, хүчит Нэгэнийг чи буруутгах уу?
34:18 Is it fit to say to a king, You are wicked? and to princes, All of you are ungodly?
18 Тэрээр хааныг "Өөдгүй нэгэн ээ", ноёдыг "Хорон муучууд аа" гэдэг.
34:19 How much less to him that accepts not the persons of princes, nor regards the rich more than the poor? for they all are the work of his hands.
19 Тэрээр язгууртнуудад долигонолгүй, баянг ч ядуугаас илүүд үздэггүй. Учир нь тэд бүгд Түүний мутрын бүтээл билээ.
34:20 In a moment shall they die, and the people shall be troubled at midnight, and pass away: and the mighty shall be taken away without hand.
20 Агшин зуурд тэд үхэцгээж, шөнө дунд ч хүмүүс сэгсрэгдэж, өнгөрөн оддог бөгөөд хүчтэнүүд гарын оролцоогүйгээр авагдана.
34:21 For his eyes are upon the ways of man, and he sees all his activities.
21 Түүний мэлмий хүний замуудыг ажиж, Тэрээр түүний бүх алхмыг хардаг.
34:22 There is no darkness, nor shadow of death, where the workers of iniquity may hide themselves.
22 Гэм бурууг үйлдэгчид өөрсдийгөө нууж болохоор харанхуй, эсвэл гүн сүүдэр байдаггүй билээ.
34:23 For he will not lay upon man more than right; that he should enter into judgment with God.
23 Учир нь хүнийг Бурханы өмнө шүүхэд очуулахаар Тэр хүнийг цаашид гуйдаггүй юм.
34:24 He shall break in pieces mighty men without number, and set others in their position.
24 Тэрээр хүчтэнүүдийг асуулгүйгээр хэсэглэн бяцлаж, тэдний оронд бусдыг тавьдаг.
34:25 Therefore he knows their works, and he overturns them in the night, so that they are destroyed.
25 Тэрээр тэдний ажлыг мэдэж, шөнөөр хөмрөн хаядаг бөгөөд тэд сүйрдэг билээ.
34:26 He strikes them as wicked men in the open sight of others;
26 Тэрээр тэднийг гэмт хэрэгтнүүдийн адил олон нийтийн газар устгадаг нь
34:27 Because they turned back from him, and would not consider any of his ways:
27 тэд Түүнийг дагахаас эргэж, Түүний аль ч замыг үл ойшоосон учраас билээ.
34:28 So that they cause the cry of the poor to come unto him, and he hears the cry of the afflicted.
28 Ингэснээрээ тэд ядуусын хашхирааныг Түүнд сонсдоход хүргэсэн бөгөөд Тэрээр зовсон хүмүүсийн хашхирахыг сонсохын тулд болой.
34:29 When he gives quietness, who then can make trouble? and when he hides his face, who then can behold him? whether it be done against a nation, or against a man only:
29 Түүнийг дуугүй байхад хэн буруушааж чадах вэ? Тэрээр нүүрээ нуухад үндэстэн, хувь хүний хэн нь тэгвэл Түүнийг харж чадах вэ?
34:30 That the hypocrite reign not, lest the people be ensnared.
30 Энэ нь бурхангүй хүмүүс ноёрхохгүй, ард түмний урхи ч болохгүйн тулд ажээ.
34:31 Surely it is meet to be said unto God, I have borne chastisement, I will not offend any more:
31 Хэн нэгэн нь Бурханд "Би шийтгэлийг үүрсэн, би дахин гомдоохгүй.
34:32 That which I see not teach you me: if I have done iniquity, I will do no more.
32 Миний хардаггүй юмыг надад зааж өгөөч. Хэрэв би гэм бурууг үйлдсэн бол би түүнийг дахин үйлдэхгүй" гэж хэлдэг үү?
34:33 Should it be according to your mind? he will recompense it, whether you refuse, or whether you choose; and not I: therefore speak what you know.
33 Чи татгалзсан учраас Тэр чамд буцааж төлөх ёстой юу? Учир нь би биш, чи сонгох ёстой. Тиймээс юу мэддэгээ тунхагла.
34:34 Let men of understanding tell me, and let a wise man hearken unto me.
34 Ухаантай хүмүүс болон намайг сонсдог мэргэн хүмүүс надад
34:35 Job has spoken without knowledge, and his words were without wisdom.
35 "Иов мэдлэггүйгээр ярьж байгаа бөгөөд түүний үгс утгагүй.
34:36 My desire is that Job may be tried unto the end because of his answers for wicked men.
36 Иов хорон муу хүний адил хариулдаг тул тэрээр цаад хэмжээг хүртэл соригдох нь.
34:37 For he adds rebellion unto his sin, he claps his hands among us, and multiplies his words against God.
37 Учир нь нүгэл дээрээ тэрээр тэрслэлийг нэмдэг. Тэрээр бидний дунд алгаа ташин, Бурханы эсрэг өөрийн үгсээ нэмэгдүүлсээр байна" гэж хэлэх болно гэв.
35:1 Elihu spoke moreover, and said,
1 Дараа нь Елиху үргэлжлүүлэн,
35:2 Think you this to be right, that you said, My righteousness is more than God's?
2 -Энэ чинь шударга ёсны дагуу байна гэж чи бодож байна уу? Чи "Миний шударга зөв байдал Бурханыхаас илүү юм" гэж хэлэх үү?
35:3 For you said, What advantage will it be unto you? and, What profit shall I have, if I be cleansed from my sin?
3 Учир нь чи "Энэ нь Танд ямар хэрэгтэй юм бэ? Би нүгэл хийсэн байхаас илүү ямар ашгийг би авах вэ?" гэдэг.
35:4 I will answer you, and your companions with you.
4 Би чамд болон чамтай хамт байгаа андуудад чинь хариулъя.
35:5 Look unto the heavens, and see; and behold the clouds which are higher than you.
5 Тэнгэр өөд хараад, үзэгтүн. Та нарын дээрх үүлсийг харагтун.
35:6 If you sin, what do you against him? or if your transgressions be multiplied, what do you unto him?
6 Чи нүгэл хийсэн бол Түүний эсрэг юуг гүйцэлдүүлдэг вэ? Чиний нүгэл хилэнцүүд олон бол Түүнд чи юу хийдэг вэ?
35:7 If you be righteous, what give you him? or what receives he of yours hand?
7 Чи шударга зөв бол Түүнд юу өгч, эсвэл Тэрээр чиний гараас юу авдаг вэ?
35:8 Your wickedness may hurt a man as you are; and your righteousness may profit the son of man.
8 Чиний хорон муу өөртэй чинь адил хүний төлөө бөгөөд шударга зөв чинь хүний хүүгийн төлөө юм.
35:9 By reason of the multitude of oppressions they make the oppressed to cry: they cry out by reason of the arm of the mighty.
9 Тоо томшгүй дарлалуудаас болж тэд хашхирцгаадаг. Хүчтэний гараас болж тэд тусламж эрэн хашхирцгаадаг.
35:10 But none says, Where is God my maker, who gives songs in the night;
10 Гэвч хэн ч "Шөнөөр эгшиг дуу өгдөг миний Бүтээгч Бурхан хаана байна вэ?
35:11 Who teaches us more than the beasts of the earth, and makes us wiser than the fowls of heaven?
11 Тэрээр бидэнд газрын амьтдаас ч илүүгээр заадаг бөгөөд биднийг тэнгэрийн шувуудаас ч илүү мэргэн болгодог" гэж хэлдэггүй юм.
35:12 There they cry, but none gives answer, because of the pride of evil men.
12 Тэд тэнд орилдог боловч бузар муу хүмүүсийн бардамналаас болж Тэрээр хариулдаггүй.
35:13 Surely God will not hear vanity, neither will the Almighty regard it.
13 Үнэхээр Бурхан хоосонг сонсохгүй, Төгс Хүчит Нэгэн ч үүнийг анхаарахгүй.
35:14 Although you says you shall not see him, yet judgment is before him; therefore trust you in him.
14 Тэгэх тусам Түүнийг хардаггүй гэж чамайг өгүүлэхэд сонсохгүй. Хэрэг Түүний өмнө байгаа бөгөөд чи Түүнийг хүлээх ёстой!
35:15 But now, because it is not so, he has visited in his anger; yet he knows it not in great extremity:
15 Одоо ч, Тэр Өөрийн уур хилэнгээр залраагүй, нүгэл хилэнцийг ч олж хараагүй байгаа учраас,
35:16 Therefore does Job open his mouth in vain; he multiplies words without knowledge.
16 тиймээс Иов амаа утгагүй хоосноор нээдэг. Тэрээр мэдлэггүйгээр үгсээ олшруулдаг ажээ гэв.
36:1 Elihu also proceeded, and said,
1 Тэгээд Елиху үргэлжлүүлэн
36:2 Suffer me a little, and I will show you that I have yet to speak on God's behalf.
2 -Намайг жаахан хүлээгээч, Бурханы төлөө хэлэх зүйл илүү их бий гэдгийг би чамд үзүүлье.
36:3 I will fetch my knowledge from far, and will ascribe righteousness to my Maker.
3 Би мэдлэгээ алс холоос авч, шударга зөв байдлыг Бүтээгчдээ хамааруулна.
36:4 For truly my words shall not be false: he that is perfect in knowledge is with you.
4 Үнэхээр миний үгс худал биш юм. Мэдлэгээр төгс нэгэн чамтай хамт байна шүү дээ.
36:5 Behold, God is mighty, and despises not any: he is mighty in strength and wisdom.
5 Харагтун, Бурхан хүчирхэг боловч жигшдэггүй, ухааны чадавхаар хүчирхэг билээ.
36:6 He perserves not the life of the wicked: but gives right to the poor.
6 Тэр хорон муу хүмүүсийг амьд үлдээдэггүй, харин дарлагдагсдад шударга ёсыг өгдөг.
36:7 He withdraws not his eyes from the righteous: but with kings are they on the throne; yea, he does establish them for ever, and they are exalted.
7 Тэрээр шударга зөв нэгнээс мэлмийгээ салгадаггүй. Харин сэнтий дэх хаадтай Тэрээр тэднийг үүрд залсан бөгөөд тэд өргөмжлөгдсөн.
36:8 And if they be bound in fetters, and be held in cords of affliction;
8 Хэрэв тэд дөнгөнд хүлэгдэж, зовлонгийн урхинд баригдсан бол,
36:9 Then he shows them their work, and their transgressions that they have exceeded.
9 тэгэхэд Тэрээр тэдэнд өөрсдийнх нь ажил болон тэд өөрсдийгөө өргөмжилсөн тэдний нүгэл хилэнцийг мэдүүлж өгдөг.
36:10 He opens also their ear to discipline, and commands that they return from iniquity.
10 Тэрээр тэдний чихийг заавар тушаалуудад нээж, тэднийг бузар муугаас эргэхийг тушаадаг.
36:11 If they obey and serve him, they shall spend their days in prosperity, and their years in pleasures.
11 Хэрэв тэд сонсоод үйлчилбэл тэд өөрсдийн өдрүүдээ амжилт цэцэглэлд, жилүүдээ таашаал дунд өнгөрөөх болно.
36:12 But if they obey not, they shall perish by the sword, and they shall die without knowledge.
12 Харин тэд сонсохгүй аваас илдэнд мөхөж, мэдлэггүйгээр үхэх болно.
36:13 But the hypocrites in heart heap up wrath: they cry not when he binds them.
13 Харин зүрхэндээ бурхангүй хүмүүс уур хилэнг нөөцөлдөг. Тэрээр тэднийг хүлэх үед тэд тусламж эрэн хашхирдаггүй.
36:14 They die in youth, and their life is among the unclean.
14 Тэд залуугаараа үхэж, тэдний амьдрал шүтээний янхнуудын дунд байдаг.
36:15 He delivers the poor in his affliction, and opens their ears in oppression.
15 Тэрээр зовогсдыг зовлон дотор нь аварч, дарлал дотор чихийг нь нээдэг.
36:16 Even so would he have removed you out of the strait into a broad place, where there is no strictness; and that which should be set on your table should be full of fatness.
16 Тэгээд Тэрээр чамайг ч зовлонгийн амнаас шахалт байхгүй өргөн уудам газар уруу гаргахсан. Чиний ширээн дээр тавигдсан юмс нь ч өөхлөг байхсан.
36:17 But you have fulfilled the judgment of the wicked: judgment and justice take hold on you.
17 Харин чи хорон муугийн шийтгэлээр дүүрэн байсан. Шийтгэл болон шударга ёс чамайг барьж авдаг.
36:18 Because there is wrath, beware lest he take you away with his stroke: then a great ransom cannot deliver you.
18 Уур хилэн жигшүүлтэл чамайг уруу татаг. Чиний төлөөсийн агуу байдал чамайг эргүүлэхийг бүү зөвшөөр.
36:19 Will he esteem your riches? no, not gold, nor all the forces of strength.
19 Чиний баялгууд, эсвэл бүх хүч чадлууд чамайг зовлонгоос хамгаалж чадах уу?
36:20 Desire not the night, when people are cut off in their place.
20 Хүмүүс газар дээрээ алга болдог шөнийг бүү хүсэмжил.
36:21 Take heed, regard not iniquity: for this have you chosen rather than affliction.
21 Болгоомжтой бай, бузар муу уруу бүү эргэ. Учир нь чи үүнийг зовлонгоос илүүгээр эрхэмлэсэн билээ.
36:22 Behold, God exalts by his power: who teaches like him?
22 Харагтун, Бурхан Өөрийн хүч дотроо өргөмжлөгджээ. Түүн шиг багш хэн бэ?
36:23 Who has commanded with authority him his way? or who can say, You have wrought iniquity?
23 Хэн Түүнд замыг нь тогтоож, хэн "Та буруу үйлдэж байна?" гэж хэлсэн юм бэ?
36:24 Remember that you magnify his work, which men behold.
24 Чи Түүний ажлыг өргөх ёстой гэдгээ сана. Хүмүүс ч үүний тухай дуулсан.
36:25 Every man may see it; man may behold it far off.
25 Бүх хүн үүнийг харсан бөгөөд хүн алсаас үздэг.
36:26 Behold, God is great, and we know him not, neither can the number of his years be searched out.
26 Харагтун, Бурхан өргөмжлөгдсөн бөгөөд бид мэддэггүй. Түүний он жилүүдийн тоог ухварлашгүй.
36:27 For he makes small the drops of water: they pour down rain according to the vapour thereof:
27 Учир нь Тэрээр усны дуслуудыг дээшээ татдаг бөгөөд тэр дундаас бороог бий болгодог.
36:28 Which the clouds do drop and distil upon man abundantly.
28 Үүнийг үүлс доош асгадаг бөгөөд тэдгээр нь хүн дээр бялхмаар дусалдаг.
36:29 Also can any understand the spreadings of the clouds, or the noise of his tabernacle?
29 Үүлсийн тархахыг хийгээд Түүний оршихуйн нижигнэх дууг хэн нэгэн ойлгож чаддаг уу?
36:30 Behold, he spreads his light upon it, and covers the bottom of the sea.
30 Үзэгтүн, Тэр Өөрийн аянгыг эргэн тойрондоо цацрааж, далай тэнгисийн гүнийг ч бүрхдэг.
36:31 For by them judges he the people; he gives food in abundance.
31 Учир нь эдгээрээрээ Тэрээр хүмүүсийг шийтгэдэг. Тэрээр хоол хүнсийг ч элбэг хангалуунаар өгдөг.
36:32 With clouds he covers the light; and commands it not to shine by the cloud that comes between.
32 Тэрээр аянгаар мутраа бүрхэн, байг ниргэхийг түүндээ тушаадаг.
36:33 The noise thereof shows concerning it, the cattle also concerning the vapour.
33 Дуу чимээ нь Түүний оршихуйг илэрхийлдэг. Мал сүрэг ч хүртэл юу болж буйг мэдэрдэг билээ.
37:1 At this also my heart trembles, and is moved out of his place.
1 Үүнд ч гэсэн зүрх минь чичирч, дэлсдэг.
37:2 Hear attentively the noise of his voice, and the sound that goes out of his mouth.
2 Түүний дуу хоолойн аянгыг болон Түүний амнаас гарах нижигнээнийг сайтар сонс.
37:3 He directs it under the whole heaven, and his lightning unto the ends of the earth.
3 Тэрээр бүхэл тэнгэрийн дор аянга гялбаагаа газар дэлхийн мухрууд уруу суллан тавьдаг.
37:4 After it a voice roars: he thunders with the voice of his excellency; and he will not stay them when his voice is heard.
4 Араас нь дуу нижигнэдэг. Тэр Өөрийн сүр жавхлантай дуу хоолойгоор аянга буулгаж, дуу нь сонсогдоход Тэрээр гялбаагаа барьдаггүй.
37:5 God thunders marvellously with his voice; great things does he, which we cannot comprehend.
5 Бурхан бидний ухаарч чадахгүй агуу зүйлсийг үйлдэн Өөрийн дуу хоолойгоор гайхамшигтайгаар аянга буулгадаг болой.
37:6 For he says to the snow, Be you on the earth; likewise to the small rain, and to the great rain of his strength.
6 Тэрээр цасанд "Газарт уна", намуун шиврээ болон аадар бороонд "Хүчтэй бай" гэж хэлдэг.
37:7 He seals up the hand of every man; that all men may know his work.
7 Тэрээр хүн бүрийн гарыг тамгалдаг нь Өөрийн ажлыг бүх хүнд таниулахын тулд болой.
37:8 Then the beasts go into dens, and remain in their places.
8 Тэгэхэд араатан амьтад ичээндээ орж, нүхэндээ хоргоддог бөлгөө.
37:9 Out of the south comes the whirlwind: and cold out of the north.
9 Өмнөдөөс хуйлрах салхи, умард зүгээс хүйтэн ирдэг.
37:10 By the breath of God frost is given: and the breadth of the waters is straitened.
10 Бурханы амьсгалаар мөс бий болж, усны мандал хөлддөг билээ.
37:11 Also by watering he wearies the thick cloud: he scatters his bright cloud:
11 Тэрээр өтгөн үүлсийг ч чийгээр дүүргэдэг. Тэрээр Өөрийн үүлсийг гялбуулдаг билээ.
37:12 And it is turned round about by his counsels: that they may do whatsoever he commands them upon the face of the world in the earth.
12 Түүний заавраар эргэж, үүлс чигээ өөрчилдөг нь оршин суугчидтай газар дэлхийн гадаргуу дээр Түүний тушаадаг бүхнийг хийхийн тулд болой.
37:13 He causes it to come, whether for correction, or for his land, or for mercy.
13 Шийтгэхийн тулд ч, Өөрийн ертөнцдөө зориулан, эсвэл хайр энэрлийн тулд Тэрээр үүнийг учруулдаг бөлгөө.
37:14 Hearken unto this, O Job: stand still, and consider the wondrous works of God.
14 Иов оо, үүнийг сонс. Зогсоод, Бурханы гайхамшгуудыг эргэцүүл.
37:15 Do you know when God disposed them, and caused the light of his cloud to shine?
15 Бурхан тэдгээрийг хэрхэн үндэслэж, Өөрийн үүлсийг хэрхэн гялбуулдаг болгосныг чи мэдэх үү?
37:16 Do you know the balancings of the clouds, the wondrous works of him which is perfect in knowledge?
16 Өтгөн үүлсийн давхаргуудын тухай болон мэдлэгээр төгс Нэгэний гайхамшгуудыг чи мэддэг үү?
37:17 How your garments are warm, when he stills the earth by the south wind?
17 Өмнөдийн салхинд газар тайван бөгчим байхад та нарын хувцас дулаан байдаг.
37:18 Have you with him spread out the sky, which is strong, and as a molten looking glass?
18 Цутгамал толь шиг бат бөх тэнгэрийг чи Түүнтэй хамт дэлгэлцэж чадах уу?
37:19 Teach us what we shall say unto him; for we cannot order our speech by reason of darkness.
19 Бид Түүнд юу гэж хэлэхийг бидэнд зааж өгөөч. Харанхуйгаас болж бид бэлтгэн цэгцэлж чадахгүй байна.
37:20 Shall it be told him that I speak? if a man speak, surely he shall be swallowed up.
20 Би ярих байсан гэж Түүнд мэдэгдэх үү? Эсвэл өөрийгөө залгигдах байсан гэж хүн хэлэх үү?
37:21 And now men see not the bright light which is in the clouds: but the wind passes, and cleanses them.
21 Тэнгэрт тодрох гэрлийг хүмүүс хардаггүй боловч, салхи өнгөрөхдөө үүлсийг сарниулдаг.
37:22 Fair weather comes out of the north: with God is terrible majesty.
22 Умардаас алтан сүр жавхлан ирж, Бурханы эргэн тойронд аймшиг төрөм цог жавхлан байдаг.
37:23 Concerning the Almighty, we cannot find him out: he is excellent in power, and in judgment, and in plenty of justice: he will not afflict.
23 Төгс Хүчит Түүнийг бид олж чаддаггүй. Тэрээр хүч дотор өргөмжлөгдсөн бөгөөд шударга ёс, бялхам зөвт байдлын төлөө харгис хатуу ханддаггүй.
37:24 Men do therefore fear him: he respects not any that are wise of heart.
24 Иймээс хүмүүс Түүнээс эмээдэг. Тэрээр зүрхэндээ мэргэн хэмээгч хэнийг ч ойшоодоггүй гэв.
38:1 Then the LORD answered Job out of the whirlwind, and said,
1 Тэгтэл шуурган дундаас ЭЗЭН Иовд хариулан,
38:2 Who is this that darkens counsel by words without knowledge?
2 -Мэдлэггүй үгсээр зөвлөгөөг гуйвуулагч тэр нь хэн юм бэ?
38:3 Gird up now your loins like a man; for I will demand of you, and answer you me.
3 Одоо хүн шиг ууц нуруугаа бүсэл. Учир нь Би чамаас асуух бөгөөд чи Надад заавар өг.
38:4 Where were you when I laid the foundations of the earth? declare, if you have understanding.
4 Би газар дэлхийн суурийг тавихад чи хаана байв аа? Хэрэв чамд ойлголт байгаа юм бол Надад хэлээч,
38:5 Who has laid the measures thereof, if you know? or who has stretched the line upon it?
5 түүний хэмжүүрүүдийг хэн тогтоодог вэ? Чи мэддэгээс хойш. Надад хэл. Түүний дээр хэн зураас татсан бэ?
38:6 Whereupon are the foundations thereof fastened? or who laid the corner stone thereof;
6 Юун дээр түүний сууриуд тогтсон бэ? Түүний булангийн чулууг хэн тавьсан юм бэ?
38:7 When the morning stars sang together, and all the sons of God shouted for joy?
7 Тэгэхэд өглөөний одод хамтдаа дуулцгааж, Бурханы бүх хөвгүүд баярлалдан уухайлсан.
38:8 Or who shut up the sea with doors, when it brake forth, as if it had issued out of the womb?
8 Эсвэл хэвлийгээс оргилон гарахад нь хэн далайг хаалгаар хязгаарласан бэ?
38:9 When I made the cloud the garment thereof, and thick darkness a swaddling band for it,
9 Тэгэхэд Би үүлийг түүний хувцас, түнэр харанхуйг түүний өлгий болгож,
38:10 And brake up for it my decreed place, and set bars and doors,
10 мөн түүнд хил тогтоож, хаалга түгжээг тавьж,
38:11 And said, Until now shall you come, but no further: and here shall your proud waves be stayed?
11 "Энэ хүртэл чи ирэгтүн, харин цаашилж болохгүй. Энд чиний бардам давалгаанууд зогсох болно" гэж Би айлдсан билээ.
38:12 Have you commanded the morning since your days; and caused the dayspring to know his place;
12 Чи амьдралдаа өглөөд тушааж, үүрийн гэгээнд байрыг нь мэдүүлж байв уу?
38:13 That it might take hold of the ends of the earth, that the wicked might be shaken out of it?
13 Ингэснээр тэр нь газар дэлхийн хязгаараас зууран авч, хорон муу хүмүүс эндээс сэгсрэгдэх болно.
38:14 It is turned as clay to the seal; and they stand as a garment.
14 Энэ нь лацны шавар шиг өөрчлөгдсөн. Тэд хувцас мэт болцгоодог.
38:15 And from the wicked their light is withheld, and the high arm shall be broken.
15 Хорон муугаас тэдний гэрэл авагдсан бөгөөд өргөгдсөн гар хугарав.
38:16 Have you entered into the springs of the sea? or have you walked in the search of the depth?
16 Чи далайн ундарга уруу нэвтэрч, гүний хөндийнүүдэд алхсан уу?
38:17 Have the gates of death been opened unto you? or have you seen the doors of the shadow of death?
17 Үхлийн дааман хаалгууд чамд илэрхийлэгдэж, эсвэл чи гүн харанхуйн дааман хаалгуудыг харсан уу?
38:18 Have you perceived the breadth of the earth? declare if you know it all.
18 Газар дэлхийн өргөнийг чи ойлгосон уу? Хэрэв чи энэ бүгдийг мэддэг бол хэлээч.
38:19 Where is the way where light dwells? and as for darkness, where is the place thereof,
19 Гэрлийн оршихуй уруу хүрэх зам хаана байна вэ? Мөн харанхуй, түүний газар хаана байна вэ?
38:20 That you should take it to the bound thereof, and that you should know the paths to the house thereof?
20 Чи түүнийг орших газарт нь аваачиж чадах уу? Түүний гэрт хүрэх замыг чи мэддэг үү?
38:21 Know you it, because you were then born? or because the number of your days is great?
21 Тэгэхэд чи төрсөн учраас чи мэдэх бөгөөд өдрүүдийн чинь тоо тоолшгүй их билээ!
38:22 Have you entered into the treasures of the snow? or have you seen the treasures of the hail,
22 Чи цасны агуулахуудад орж, эсвэл мөндрийн агуулахуудыг харсан уу?
38:23 Which I have reserved against the time of trouble, against the day of battle and war?
23 Би тэдгээрийг зовлонт цагийн төлөө, дайн тулааны өдөрт зориулан нөөцөлсөн билээ.
38:24 By what way is the light parted, which scatters the east wind upon the earth?
24 Гэрэл ямар замаар хуваагдах хийгээд дорнын салхи ямар замаар газар дэлхий дээр тархсан бэ?
38:25 Who has divided a watercourse for the overflowing of waters, or a way for the lightning of thunder;
25 Үерийн сувгийг, эсвэл аянгын мөрийг хэн татсан бэ?
38:26 To cause it to rain on the earth, where no man is; on the wilderness, wherein there is no man;
26 Энэ нь хүмүүсгүй газарт, нэг ч хүнгүй цөл дээр бороо авчрахын тулд бөгөөд
38:27 To satisfy the desolate and waste ground; and to cause the bud of the tender herb to spring forth?
27 эзгүй хоосон газрыг хангаж, өвсний үрнүүдийг соёолуулахын тулд болой.
38:28 Has the rain a father? or who has begotten the drops of dew?
28 Бороонд эцэг бий юү? Эсвэл хэн шүүдрийн дуслуудыг олсон бэ?
38:29 Out of whose womb came the ice? and the hoary frost of heaven, who has gendered it?
29 Хэний хэвлийнээс мөс гарсан бэ? Тэнгэрийн хярууг хэн төрүүлсэн бэ?
38:30 The waters are hid as with a stone, and the face of the deep is frozen.
30 Ус чулуу шиг хатуу болж, гүний гадаргуу ч хоригдсон байдаг.
38:31 Can you bind the sweet influences of Pleiades, or loose the bands of Orion?
31 Чи Мичид зургааг холбож, Марал гурвыг салгаж чадах уу?
38:32 Can you bring forth Mazzaroth in his season? or can you guide Arcturus with his sons?
32 Чи оддын ордуудыг улиралд нь удирдаж, Долоон бурханг түүний дагуулаар залж чадах уу?
38:33 Know you the ordinances of heaven? can you set the dominion thereof in the earth?
33 Чи тэнгэрийн тогтоолуудыг мэдэж, тэдгээрийн газар дэлхий дээрх хуулиудыг тохируулж чадах уу?
38:34 Can you lift up your voice to the clouds, that abundance of waters may cover you?
34 Асар их усаар бүрхүүлэхийн тулд үүлс уруу хандан чи дуугаа өндөрсгөж чадах уу?
38:35 Can you send lightnings, that they may go and say unto you, Here we are?
35 "Бид энд байна" хэмээн чамд илтгээд явахаар чи аянга гялбааг урагш илгээж чадах уу?
38:36 Who has put wisdom in the inward parts? or who has given understanding to the heart?
36 Дотоод зүрхэнд хэн мэргэн ухааныг оруулж, оюун ухаанд хэн ойлголтыг өгсөн бэ?
38:37 Who can number the clouds in wisdom? or who can stay the bottles of heaven,
37 Хэн мэргэн ухаанаар үүлсийг тоолж чадах вэ? Эсвэл тэнгэрийн усны савнуудыг
38:38 When the dust grows into hardness, and the clods cleave fast together?
38 тоос нягтран цул болж, шавар хоорондоо зууралдахад тогтоож чадах вэ?
38:39 Will you hunt the prey for the lion? or fill the appetite of the young lions,
39 Чи арслангийн төлөө ан агнаж, эсвэл залуу арслангуудын хоол идэх дурыг хангаж чадах уу?
38:40 When they couch in their dens, and abide in the covert to lie in wait?
40 Тэд нүхнүүдэд хоргодон, үүрэнд хэвтэн хүлээдэг.
38:41 Who provides for the raven his food? when his young ones cry unto God, they wander for lack of food.
41 Хэрээний дэгдээхийнүүд Бурханд хашхиран хоолгүй тэнүүчилж байхад хэн хэрээнд хоолыг нь залгуулж өгдөг вэ?
39:1 Know you the time when the wild goats of the rock bring forth? or can you mark when the hinds do calve?
1 Янгир төрөх цагийг чи мэддэг үү? Буга тугаллахыг чи үзсэн үү?
39:2 Can you number the months that they fulfill? or know you the time when they bring forth?
2 Тэдний хээлээ тээх цагийг чи тоолж чадах уу? Эсвэл тэдний төрөх цаг хугацааг чи мэдэх үү?
39:3 They bow themselves, they bring forth their young ones, they cast out their sorrows.
3 Тэд доош өвдөглөн байж, зулзагануудаа гаргаж, төрөлтийнхөө өвчнөөс салдаг билээ.
39:4 Their young ones are in good looking, they grow up with corn; they go forth, and return not unto them.
4 Үр төл нь хүчирхэгжиж, хээр талд өсөж торнидог. Тэд буцаж ирэлгүйгээр оддог билээ.
39:5 Who has sent out the wild ass free? or who has loosed the bands of the wild ass?
5 Хэн хуланг эрх чөлөөтэйгөөр илгээдэг вэ? Хэн хурдан хулангийн чөдрийг тайлсан бэ?
39:6 Whose house I have made the wilderness, and the barren land his dwellings.
6 Түүнд Би хээр талыг гэр нь болгож, хужиртай газрыг түүний орших нутаг нь болгосон билээ.
39:7 He scorns the multitude of the city, neither regards he the crying of the driver.
7 Хотын шуугианыг тэр жигшин инээж, үргээгчдийн орилоон дууг тэр сонсдоггүй билээ.
39:8 The range of the mountains is his pasture, and he searches after every green thing.
8 Тэрээр бэлчээр хайн уулсыг шинжиж, ногоон ургамал бүрийг эрдэг.
39:9 Will the unicorn (p. ox) be willing to serve you, or abide by your crib?
9 Зэрлэг үхэр чамд үйлчлэхийг хүсэж, эсвэл тэвшний чинь хажууд хоноглох уу?
39:10 Can you bind the unicorn (p. ox) with his band in the furrow? or will he harrow the valleys after you?
10 Чи зэрлэг үхрийг шан татуулахаар олсоор хүлж, эсвэл араасаа дагуулан хөндий газрыг хагалуулж чадах уу?
39:11 Will you trust him, because his strength is great? or will you leave your labour to him?
11 Хүч нь агуу учир чи түүнд найдаж, өөрийн ажлаа түүнд даатган үлдээх үү?
39:12 Will you believe him, that he will bring home your seed, and gather it into your barn?
12 Тэрээр чиний буудайн үрийг эргүүлэн авчирч, үтрэмд чинь хураана гэж чи итгэх үү?
39:13 Gave you the goodly wings unto the peacocks? or wings and feathers unto the ostrich?
13 Тэмээн хяруул далавчаа түргэн дэвдэг, гэвч өрөвтасын жигүүртэй зүйрлэхийн аргагүй.
39:14 Which left her eggs in the earth, and warms them in dust,
14 Тэрээр өндгөө газарт үлдээж, шороон дотор тэднийг дулаацуулж,
39:15 And forgets that the foot may crush them, or that the wild beast may break them.
15 тэдгээрийг нь хөл няцалж, эсвэл зэрлэг амьтад тэднийг дэвсчиж магадгүй гэдгийг тэр мартдаг юм.
39:16 She is hardened against her young ones, as though they were not her's: her labour is in vain without fear;
16 Тэрээр үр төлдөө өөрийнх нь биш юм шиг харгис ханддаг. Түүний хөдөлмөр утгагүй хоосон болдог хэдий ч тэр ердөө зовдоггүй.
39:17 Because God has deprived her of wisdom, neither has he imparted to her understanding.
17 Учир нь Бурхан түүнийг мэргэн ухааныг мартдагаар бүтээж, түүнд ойлголтыг өгөөгүй билээ.
39:18 What time she lifts up herself on high, she scorns the horse and his rider.
18 Тэрээр өөрийгөө өндөрт өргөхдөө хүлэг морь болон түүний морьтонг жигшиж инээдэг.
39:19 Have you given the horse strength? have you clothed his neck with thunder?
19 Чи хүлэг моринд чадал тэнхээг өгдөг үү? Чи хүзүүг нь дэлээр халхалдаг уу?
39:20 Can you make him afraid as a grasshopper? the glory of his nostrils is terrible.
20 Түүнийг чи царцаа адил харайлгадаг уу? Түүний ер бусын тургиан нь аймшигтай билээ.
39:21 He paws in the valley, and rejoices in his strength: he goes on to meet the armed men.
21 Тэрээр хөндийд туурайгаараа газар ухаж, хүч чадалдаа эрддэг. Тэрээр илд зэвсэгтэй тулгарахаар явдаг.
39:22 He mocks at fear, and is not affrighted; neither turns he back from the sword.
22 Тэрээр айдас хүйдсийг жигшин инээдэг бөгөөд зүрх алддаггүй. Тэрээр илднээс ч эргэж буцдаггүй.
39:23 The quiver rattles against him, the glittering spear and the shield.
23 Сум саадаг өөдөөс нь шажигнаж, жад ба хануур жад гялалзана.
39:24 He swallows the ground with fierceness and rage: neither believes he that it is the sound of the trumpet.
24 Чичирч, догшрон тэрээр газар дээгүүр давхиж, бүрээн дуунд зогсохгүй агсамнадаг.
39:25 He says among the trumpets, Ha, ha; and he smells the battle far off, the thunder of the captains, and the shouting.
25 Бүрээн дуу дуугарах бүрийд тэрээр ухасхийн, "Ий хо хо" гэдэг бөгөөд тулааныг үнэртэж, жанжингуудын нүргэлэх дууг болон дайны уухайг тэрээр алсаас мэдэрдэг билээ.
39:26 Does the hawk fly by your wisdom, and stretch her wings toward the south?
26 Өмнө зүг уруу жигүүрээ дэлгэн шонхор элин хальдаг нь чиний ухаанаар болдог уу?
39:27 Does the eagle mount up at your command, and make her nest on high?
27 Бүргэд өндөрт халин нисэж, үүрээ оргилд засдаг нь чиний тушаалаар болдог уу?
39:28 She dwells and abides on the rock, upon the crag of the rock, and the strong place.
28 Тэрээр хавцалд, чулуун цохио буюу хүрч болохооргүй газар амьдарч, амардаг билээ.
39:29 From thence she seeks the prey, and her eyes behold far off.
29 Тэндээсээ тэр олзоо хайдаг. Түүний нүд алс холоос хардаг бөлгөө.
39:30 Her young ones also suck up blood: and where the slain are, there is she.
30 Түүний дэгдээхийнүүд ч цус хөхдөг. Үхдлүүд хаана байна, тэнд тэр байдаг ажгуу гэж айлдав.
40:1 Moreover the LORD answered Job, and said,
1 Тэгээд ЭЗЭН Иовд айлдахдаа
40:2 Shall he that contends with the Almighty instruct him? he that reproves God, let him answer it.
2 -Заргалдагч хүн Төгс Хүчит Нэгэнтэй тэмцэлдэх үү? Бурханыг залруулагч нэгэн үүнд хариулаг гэв.
40:3 Then Job answered the LORD, and said,
3 Тэгэхэд Иов ЭЗЭНд хариулан,
40:4 Behold, I am vile; what shall I answer you? I will lay mine hand upon my mouth.
4 -Харагтун, би бол өчүүхэн юм. Танд би юуг хариулж чадах билээ? Би гараа аман дээрээ тавья.
40:5 Once have I spoken; but I will not answer: yea, twice; but I will proceed no further.
5 Би нэг удаа ярьсан, би хариулахгүй. Хоёр дахь удаа би өөр юуг ч нэмэхгүй гэж хэлэв.
40:6 Then answered the LORD unto Job out of the whirlwind, and said,
6 Тэгэхэд ЭЗЭН шуурган дундаас Иовд хариулан,
40:7 Gird up your loins now like a man: I will demand of you, and declare you unto me.
7 -Одоо эр хүн шиг хормойгоо татаж бүсэл. Би чамаас асуух бөгөөд чи Надад сурга.
40:8 Will you also nullify my judgment? will you condemn me, that you may be righteous?
8 Чи Миний шүүлтийг үнэхээр няцаах уу? Өөрөө зөвтгөгдөхийн тулд чи Намайг буруутгах уу?
40:9 Have you an arm like God? or can you thunder with a voice like him?
9 Эсвэл чамд Бурханых шиг мутар бий юу? Чи Түүнтэй адил дуугаар аянга нүржигнэх мэт дуугарч чадах уу?
40:10 Deck yourself now with majesty and excellency; and array yourself with glory and beauty.
10 Өөрийгөө алдар суу, сүр жавхлангаар гоёж, хүндлэл, яруу алдраар хувцасла.
40:11 Cast abroad the rage of your wrath: and behold every one that is proud, and bring low him.
11 Өөрийн уурыг оволзуулан асгаж, бардам хүн бүрийг хараад, түүнийг дорд болгооч.
40:12 Look on every one that is proud, and bring him low; and tread down the wicked in their place.
12 Бардам хүн бүрийг хараад, түүнийг номхруулж, хорон муу хүнийг зогсож буй газарт нь доошоо дэвслээч.
40:13 Hide them in the dust together; and bind their faces in secret.
13 Тэднийг шороон дотор хамтад нь нуугаач. Нууц газарт тэднийг хүлээч.
40:14 Then will I also confess unto you that yours own right hand can save you.
14 Тэгвэл чиний өөрийн баруун гар чамайг аварч чадна гэдгийг Би ч мөн чамд хүлээн зөвшөөрнө.
40:15 Behold now behemoth, which I made with you; he eats grass as an ox.
15 Одоо харагтун, Миний чамтай адил бүтээсэн усны үхэр энэ байна. Тэрээр үхэр шиг өвсөөр хооллодог.
40:16 Lo now, his strength is in his loins, and his force is in the navel of his belly.
16 Харагтун, түүний хүч тэнхээ ууц нуруунд нь, түүний чадал хэвлий дэх булчинд нь бий.
40:17 He moves his tail like a cedar: the sinews of his stones are wrapped together.
17 Тэрээр хуш мод шиг сүүлээ тахийлгадаг. Гуяных нь булчингууд нь хамтдаа сүлжигдсэн байдаг.
40:18 His bones are as strong pieces of brass; his bones are like bars of iron.
18 Түүний яснууд хүрэл хоолой юм. Түүний үе мөчүүд төмөр хаалтууд мэт болой.
40:19 He is the chief of the ways of God: he that made him can make his sword to approach unto him.
19 Тэр бол Бурханы замуудын анхдагч билээ. Бүтээгч нь илдээ авчраг.
40:20 Surely the mountains bring him forth food, where all the beasts of the field play.
20 Уулс түүнд хоолыг нь залгуулдаг бөгөөд хээрийн бүх араатан амьтад тэнд нааддаг.
40:21 He lies under the shady trees, in the covert of the reed, and fens.
21 Тэрээр лянхуа цэцгийн дор, зэгс болон хулсан нуувчинд хэвтдэг бөлгөө.
40:22 The shady trees cover him with their shadow; the willows of the brook compass him about.
22 Лянхуа цэцэг түүнийг сүүдрээр халхалдаг. Горхины уд модод түүнийг хүрээлдэг.
40:23 Behold, he drinks up a river, and hastes not: he trusts that he can draw up Jordan into his mouth.
23 Гол үерлэж тэрээр сандардаггүй. Иордан гол амаар нь татсан ч тэрээр итгэлтэй тайван байдаг.
40:24 He takes it with his eyes: his nose pierces through snares.
24 Харж байхад нь түүнийг хэн нэгэн барьж чадах уу? Хамрыг нь хэн нэгэн дөрлөж чадах уу?
41:1 Can you draw out leviathan (p. sea serpent) with an hook? or his tongue with a cord which you let down?
1 Чи Левиатаныг загасны дэгээгээр гарган авч чадах уу? Оосроор хэлийг нь доошоо дарж чадах уу?
41:2 Can you put an hook into his nose? or bore his jaw through with a thorn?
2 Чи түүний хамарт олс дөрлөж, эсвэл эрүүг нь дэгээгээр цоолж чадах уу?
41:3 Will he make many supplications unto you? will he speak soft words unto you?
3 Тэр чамд хүсэлт тавьж, зөөлөн үгсийг чамд хэлэх үү?
41:4 Will he make a covenant with you? will you take him for a servant for ever?
4 Тэр чамтай гэрээ байгуулах уу? Чи түүнийг үүрд боолоо болгох уу?
41:5 Will you play with him as with a bird? or will you bind him for your maidens?
5 Чи шувуухайгаар наадах адил түүгээр тоглон наадаж, эсвэл түүнийг шивэгчиддээ зориулан хүлэх үү?
41:6 Shall the companions make a banquet of him? shall they part him among the merchants?
6 Худалдаачид түүнийг борлуулах уу? Тэд түүнийг наймаачдын хооронд хуваах уу?
41:7 Can you fill his skin with barbed irons? or his head with fish spears?
7 Чи арьсыг нь жалангаар, толгойг нь загасчны жадаар цоолж чадах уу?
41:8 Lay yours hand upon him, remember the battle, do no more.
8 Гараа түүн дээр тавигтун. Тулалдааныг сана. Чи дахин ингэхгүй!
41:9 Behold, the hope of him is in vain: shall not one be cast down even at the sight of him?
9 Үзэгтүн, чиний горьдлого хуурамч юм. Чи түүний нүдэнд ч хүртэл дорд үзэгдэх үү?
41:10 None is so fierce that dare stir him up: who then is able to stand before me?
10 Түүнийг өдөөхийг зүрхлэх эр зоригтон үгүй билээ. Тэгвэл Миний эсрэг зогсож чадах тэр нэгэн нь хэн юм бэ?
41:11 Who has prevented me, that I should repay him? whatsoever is under the whole heaven is mine.
11 Би буцааж төлөхийн тулд хэн Надад өгсөн юм бэ? Бүхий л тэнгэрийн доорх нь Минийх юм.
41:12 I will not conceal his parts, nor his power, nor his comely proportion.
12 Тэр амьтны эрхтнүүд, эсвэл хүч чадал, эсвэл сайхан хэлбэр галбирынх нь тухай Би дуугүй байхгүй.
41:13 Who can discover the face of his garment? or who can come to him with his double bridle?
13 Түүний гадуурх хуягийг хэн хуулж чадах вэ? Давхар шүднийх нь дотор хэн нэвтэрч чадах вэ?
41:14 Who can open the doors of his face? his teeth are terrible round about.
14 Нүүрнийх нь эрүүг хэн онгойлгож чадах вэ? Шүднүүдийн тойрог нь айдас байдаг аж.
41:15 His scales are his pride, shut up together as with a close seal.
15 Бат бөх хуяг бол бардамнал бөгөөд тэд завсар зайгүй битүүмжээр холбогдсон байдаг.
41:16 One is so near to another, that no air can come between them.
16 Нэг нь нөгөөтэйгөө маш ойрхон тул тэдний хооронд агаар ч орох боломжгүй бөлгөө.
41:17 They are joined one to another, they stick together, that they cannot be sundered.
17 Тэд өөр хоорондоо холбоостой билээ. Тэд нэг нэгэндээ холбогдсон бөгөөд салгагддаггүй.
41:18 By his exhaling a light does shine, and his eyes are like the eyelids of the morning.
18 Түүнийг найтаахад гэрэл цацардаг бөгөөд нүд нь үүрийн туяа адил юм.
41:19 Out of his mouth go burning lamps, and sparks of fire leap out.
19 Амнаас нь шатаж буй бамбарууд гарч, галын очнууд ч үсчинэ.
41:20 Out of his nostrils goes smoke, as out of a seething pot or caldron.
20 Хамрынх нь нүхнээс зэгсэн дээр буцалж буй тогооноос мэт утаа гарч ирдэг билээ.
41:21 His breath kindles coals, and a flame goes out of his mouth.
21 Амьсгал нь нүүрс асаадаг бөгөөд амнаас нь галын дөл гардаг.
41:22 In his neck remains strength, and sorrow is turned into joy before him.
22 Хүзүү нь хүч чадлыг агуулдаг бөгөөд түүний өмнө айдас цовхчино.
41:23 The flakes of his flesh are joined together: they are firm in themselves; they cannot be moved.
23 Махан биеийнх нь сул махнууд хоорондоо холбогдсон бөгөөд түүн дээр хөдөлшгүй бат тогтжээ.
41:24 His heart is as firm as a stone; yea, as hard as a piece of the nether millstone.
24 Түүний зүрх чулуу мэт хатуу, тээрмийн бул чулуу мэт хатуу.
41:25 When he raises up himself, the mighty are afraid: by reason of breakings they purify themselves.
25 Тэрээр босоход, хүчтэнүүд айснаас болж зугтана.
41:26 The sword of him that lays at him cannot hold: the spear, the dart, nor the armour of jacket.
26 Түүнд хүрдэг илд, жад ч, өдтэй сум болон хуяг ч ямар ч нэмэргүй байдаг ажээ.
41:27 He esteems iron as straw, and brass as rotten wood.
27 Тэрээр төмрийг сүрэл мэт, хүрлийг ялзарсан мод мэт тооцдог.
41:28 The arrow cannot make him flee: sling stones are turned with him into stubble.
28 Сум ч түүнийг зугтаалгаж чаддаггүй. Дүүгүүрийн чулуунууд түүний хувьд сүрэл болсон байдаг.
41:29 Darts are counted as stubble: he laughs at the shaking of a spear.
29 Шийдмүүд ч сүрэл мэт тооцогдсон. Тэрээр жадны шажигнаанд инээдэг.
41:30 Sharp stones are under him: he spreads sharp pointed things upon the mire.
30 Түүний гэдсэн доор ваарын хурц хэлтэрхийнүүд байдаг. Тэрээр шавран дээр хайрсны мөр үлдээдэг билээ.
41:31 He makes the deep to boil like a pot: he makes the sea like a pot of ointment.
31 Тэрээр гүн усыг тогоо мэт буцалгаж, далайг тостой тогоо мэт болгодог.
41:32 He makes a path to shine after him; one would think the deep to be hoary.
32 Тэрээр ардаасаа гялбадаг мөр үлдээдэг бөгөөд усны гүн ч бууралтсан мэт байдаг.
41:33 Upon earth there is not his like, who is made without fear.
33 Газар дэлхий дээрх ямар ч юм нь айдас түгшүүргүйгээр бүтээгдсэн түүнтэй адилгүй билээ.
41:34 He beholds all high things: he is a king over all the children of pride.
34 Тэрээр өндөр бүхнийг дээрээс хардаг. Тэрээр бардамналын бүх хөвгүүдийн хаан нь билээ гэж айлдав.
42:1 Then Job answered the LORD, and said,
1 Дараа нь Иов ЭЗЭНд хариулан,
42:2 I know that you can do every thing, and that no thought can be withheld from you.
2 -Та бүх юмсыг үйлдэж чаддаг бөгөөд Таны төлөвлөсөн зүйлсийн нэг нь ч бүтэлгүйтдэггүй гэдгийг би мэддэг.
42:3 Who is he that hides counsel without knowledge? therefore have I uttered that I understood not; things too wonderful for me, which I knew not.
3 "Мэдлэггүйгээр зөвлөгөөг хаацайлдаг энэ нь хэн юм бэ?". Тийм учраас би ойлгоогүйгээ буюу миний мэдээгүй, миний хувьд дэндүү гайхамшигтай зүйлсийг би тунхагласан билээ.
42:4 Hear, I plead to you, and I will speak: I will demand of you, and declare you unto me.
4 Сонсоорой одоо, би ярья. Би Танаас асууж, Та намайг сургаач.
42:5 I have heard of you by the hearing of the ear: but now mine eye sees you.
5 Би Таны тухай чихээрээ сонслоо. Харин одоо миний нүд Таныг хардаг.
42:6 Wherefore I detest myself, and repent in dust and ashes.
6 Тиймээс би хэлснээсээ буцаж, шороо ба үнсэн дунд гэмшье гэв.
42:7 And it was so, that after the LORD had spoken these words unto Job, the LORD said to Eliphaz the Temanite, My wrath is kindled against you, and against your two friends: for all of you have not spoken of me the thing that is right, as my servant Job has.
7 ЭЗЭН эдгээр үгсийг Иовд айлдсаны дараа, ЭЗЭН теман хүн Елифазд хандан -Миний уур чиний эсрэг болоод хоёр найзын чинь эсрэг асжээ. Учир нь та нар Миний тухай Миний зарц Иов шиг зөвийг ярьсангүй.
42:8 Therefore take unto you now seven bullocks and seven rams, and go to my servant Job, and offer up for yourselves a burnt offering; and my servant Job shall pray for you: for him will I accept: lest I deal with you after your folly, in that all of you have not spoken of me the thing which is right, like my servant Job.
8 Иймээс одоо өөрсдөдөө долоон бух, долоон хуцыг авч, Миний зарц Иов уруу очиж, өөрсдийнхөө төлөө шатаалт тахилыг өргө. Миний зарц Иов та нарын төлөө залбирч, Би түүнийг хүлээн аваад, та нарын мунхаглалыг шийтгэхгүй. Та нар Миний зарц Иов шиг Миний тухай зөвийг яриагүй.
42:9 So Eliphaz the Temanite and Bildad the Shuhite and Zophar the Naamathite went, and did according as the LORD commanded them: the LORD also accepted Job.
9 Ингээд теман хүн Елифаз, шух хүн Билдад болон наамат хүн Зофар нар явж, ЭЗЭНий тэдэнд айлдсаны дагуу хийсэн билээ. ЭЗЭН ч Иовыг хүлээн авчээ.
42:10 And the LORD turned the captivity of Job, when he prayed for his friends: also the LORD gave Job twice as much as he had before.
10 Нөхдийнхөө төлөө залбирахад нь Иовын сайн сайхныг ЭЗЭН сэргээж, Иовд урьд байсан бүхнийг ЭЗЭН хоёр дахин илүү болгов.
42:11 Then came there unto him all his brethren, and all his sisters, and all they that had been of his acquaintance before, and did eat bread with him in his house: and they bemoaned him, and comforted him over all the evil that the LORD had brought upon him: every man also gave him a piece of money, and every one an earring of gold.
11 Тэгэхэд түүний бүх ах дүү, эгч дүү хийгээд өмнө нь түүнийг таньдаг байсан бүгд түүн уруу ирцгээж, түүнтэй хамт гэрт нь идэж ууцгаав. ЭЗЭНий түүнд учруулсан бүх зовлон зүдгүүрийн төлөө тэд түүнийг тайвшруулж, тайтгаруулав. Хүн бүр түүнд нижгээд мөнгө, алтан бөгж өгчээ.
42:12 So the LORD blessed the latter end of Job more than his beginning: for he had fourteen thousand sheep, and six thousand camels, and a thousand yoke of oxen, and a thousand she asses.
12 ЭЗЭН Иовын сүүлчийн өдрүүдийг эхлэлээс нь илүүгээр ерөөжээ. Тэрээр арван дөрвөн мянган хонь, зургаан мянган тэмээ, нэг мянган хос сарлаг, нэг мянган эм илжигтэй байв.
42:13 He had also seven sons and three daughters.
13 Тэрээр долоон хүү, гурван охинтой байв.
42:14 And he called the name of the first, Jemima; and the name of the second, Kezia; and the name of the third, Kerenhappuch.
14 Тэрээр ууган охиноо Иемима, удаахаа Кезиа, гурав дахиа Керен-хаппух хэмээн нэрлэжээ.
42:15 And in all the land were no women found so fair as the daughters of Job: and their father gave them inheritance among their brethren.
15 Бүх нутаг даяар Иовын охид шиг тийм үзэсгэлэнтэй эмэгтэй нэг ч олдоогүй ажээ. Тэдний эцэг тэдэнд ах нарынх нь дунд өв өгчээ.
42:16 After this lived Job an hundred and forty years, and saw his sons, and his sons' sons, even four generations.
16 Үүний дараа Иов зуун дөчин жил амьдарч, хөвгүүд, ач нар болох дөрвөн үеэ үзжээ.
42:17 So Job died, being old and full of days.
17 Иов хөгширч, өдрүүдээ гүйцээгээд үхэв.
#@#